Expo: In de marge

Heel soms loopt een grote expo, zoals In de marge (*****), met het maximum van de punten weg.

Heel soms loopt een grote expo, zoals In de Marge (*****), met het maximum van de punten weg. Overdaad?

Wie zei ooit dat overdaad schaadt? In de marge (*****), een uitstekende en breedvoerige fotografische expo in het Gentse Museum Dr. Guislain, weerlegt met gemak die onzin. Meer dan 400 foto’s van 22 Belgische documentaire fotografen werden vergaard. Men verving de kleine zomerse expo’s door 1 gedurfd ensemble. Homeopathisch kan je deze dosis fotogeweld niet noemen, het effect ervan is onweerlegbaar. Het is ook voor het eerst dat de vier Belgische Magnum-fotografen op 1 tentoonstelling aanwezig zijn.

Parcours

Het is verfrissend om van het ene in het andere verhaal te stappen. In In de marge heeft elke passage haar eigen signatuur. Het niveau is, bijna onafgebroken, hoog. Er gaat kracht van de selectie uit. Niet elke foto is afzonderlijk een plaatje, maar het is een kwestie van het geheel, en niet noodzakelijk van de afzonderlijke delen. Men belijdt in het Guislain opnieuw de voorliefde voor een stuurse ophanging: links, rechts, boven, beneden, alles kan. Als we echt eerlijk zijn, dan gaat het niveau pas bij de selectie uit het archief van het Musée de la Photographie in Charleroi even in dalende lijn.

Het Museum Dr. Guislain moet het stellen met de bestaande infrastructuur, maar men weet die wat weerbarstige hindernis te overstijgen. Op de binnenkoer mag Carl De Keyzer (1957) bijvoorbeeld in weer en wind zijn ding doen. Foto’s in de openlucht, het is eens iets anders. Een andere, mindere locatie wordt dan weer opgevangen door fotografische bravoure.

De reeks Voodoo van Gaël Turine (1972) vormt op het wandelparcours een uitstekende cesuur. Het is een lijvige selectie zwart-witfotografie, met zo nu en dan een indringend rood gekleurde partij, als om de mystiek van de taferelen uit Haïti, Benin en de Verenigde Staten nog aan te scherpen. Het zijn beelden met de kracht van stromend water. Dergelijke zijsprong zorgt ervoor dat de karrenvracht met beelden nooit echt te veel van de bezoeker vraagt. Afwisseling is het sleutelwoord.

Zijwegen

De bindende factor van dit verhaal in beelden zijn mensen, en occasioneel dieren, die de zijwegen van het leven moeten bewandelen. Michel Vanden Eeckhoudt (1947) maakte onnavolgbare captaties van dieren in gevangenschap. Let maar op de indringende ogen van een struisvogel. Zo goed als portretten van mensen, en dat wil iets zeggen. Elders, bij Marc Trivier (1960), zien we Francis Bacon tussen psychiatrische patiënten en beesten. En nog elders volgt Stephan Vanfleteren (1969) Etienne, voormalig patiënt van het Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain.

Is Jimmy Kets (1979) een briljant fotograaf? Het blijkt niet meteen uit zijn reeks Match of the day waarin twee mannen naar jaarlijkse gewoonte een thuiswedstrijd van hun club Manchester United bijwonen op Old Trafford. Het is niet meteen het technische niveau van de foto’s dat beklijft, maar wel het verhaal dat erdoor gecommuniceerd wordt.

Kets maakte eveneens een film van het duo op de bank, kijkend naar een match van hun helden. Kets is duidelijk geen onderlegd cameraman, maar ook hier is techniek van ondergeschikt belang. Hij schetst het eindeloze wachten van de voetbalsupporter, de nerveuze tics, de zenuwhoest en de door adrenaline ingegeven scheldtirades. Het tandengeknars en het gesnuif zijn niet van de lucht: zo herkenbaar. Ook leuk is de tegenstelling tussen vader en zoon: zenuwachtig en luid tegenover beheerst en stil.

De Keyzers foto’s hangen in weer en wind, net zoals de gevangenen gelegen op het stapelbed in het eerste shot in zijn reeks Zona. Siberian Prison Camps, foto’s van de Goelag in Siberië. Na vijf à zes foto’s waren we van mening dat de selectie strenger had mogen zijn, maar daarna gaat het dak eraf. Schreeuwlelijke kleuren en foeilelijke interieurs lijken soms zo bedrieglijk eenvoudig, maar zijn niettemin van het hoogste niveau. Siberië is de ultieme verschrikking, en toch weet De Keyzer er hilarische details uit te distilleren. Klasse!

Van toerisme aan de Costa’s tot de Roma in Kosice, van de Siberische Goelag tot Voodoo People in Haïti: gevarieerder kan men de zijlijn niet exploreren. En dat enkel met Belgische fotografen. Vaut le voyage!

In de marge
Tot 4/9
Museum Dr. Guislain
Jozef Guislainstraat 43
9000 Gent
Website

Matthias Depoorter