”Ewa, kifesh drarrie’ is geen scheldwoord’

Politieagenten en andere gezagsdragers moeten een interculturele training krijgen, schrijft Evelyne Van Hecke, dansmaker in Borgerhout. ‘Als het onderwijs je echt wil laten ontwikkelen, verbiedt het je eigenheid niet.’

‘Ewa, kifesh drarrie?’ roept een groepje jongeren naar een agent op het Terloplein in Borgerhout. De agent stopt, spreekt de jongeren toe met autoritaire toon: ‘Kunnen jullie stoppen met onnozel te doen wanneer ik hier passeer? Zeker jij, jij bent volwassen. Volgende keer blijf ik niet zo vriendelijk.’

Er heerst onrust in de groep, maar de jongens gaan niet over hem heen. Dat had best wel kunnen gebeuren, ze waren met veel meer dan die agent alleen. Het waren dan ook geen zware jongens. De agent in kwestie kende ik ook, hij is afgelopen zomer ook gepasseerd op onze zomerwerking voor kinderen op het Terloplein. Hij was altijd heel vriendelijk en gelijkwaardig naar onze groep. Van hem had ik niet direct verwacht dat hij hen zo zou toespreken. Ik kon nog niet met hem in gesprek gaan hierover, maar stel me wel de vraag: waarom voelde hij zich aangevallen door die vraag?

Enkele weken geleden kwam een vriendin van mij haar nieuwe vlam voorstellen. Ook een flik. En soms ontsnapt er thuis ook wat Antwerpse jongerentaal uit mij. Beroepsmisvorming… Hij reageerde erop met: ‘Gij klinkt als die gasten waarvoor ik soms moet uitrukken. Als die zo tegen mij beginnen, dan ben ik al ambetant.’ Waarom? Hij vindt het respectloos.

In sommige scholen wordt de Antwerpse straattaal verboden omdat leerkrachten denken dat het scheldwoorden zijn. Maar je kan er ook anders mee omgaan en hun taal leren begrijpen.

Jongerentaal heeft al altijd onze taal vernieuwd en de invloed van vreemde talen is er ook altijd geweest. Zo is het Nederlands in de jaren 90 doorspekt met Engels taalgebruik. Wie zei er cool in de jaren 70 of 80? Zo hebben tegenwoordig onze drerries wat invloed op de jongerentaal. ’t Is begonnen met wajow, in de jaren nul van deze eeuw. Zonder ooit een Marokkaan gezien te hebben, gebruikten wij dat woord toen in Eeklo.

‘Ewa, kifesh drarrie’ is geen scheldwoord.

De kinderen en jongeren hebben mij een woordenboek gegeven. Ik weet wanneer drarries schelden, maar ook wanneer ze vriendschap delen in hun taal. Als ik een woord nog niet ken, vraag ik de vertaling. Natuurlijk durven jongeren wel eens schelden in vreemde talen, maar ‘Ewa, kifesh drarrie’ betekent ‘Hey, hoe gaat het jongen/vriend’. Voor hen is dat respectvol. Zo zijn ze zichzelf. Wat is het effect op hen wanneer je die woorden interpreteert als respectloos?

De jongen op het plein interpreteerde het alleszins als ‘die flik is tegen mij, omdat ik Marokkaan ben.’ Dat hoorde ik hem zeggen toen iemand hem nadien vroeg: ‘Wat was het probleem? Wat had je gedaan?’ En heeft hij ongelijk? Ik vind van niet. Van deze agent denk ik ook niet meteen dat hij racistische gedachten heeft, maar wel dat hij te weinig voeling heeft met de jongeren hun zijn. Die jongeren snappen die agenten dan weer niet, want zij trekken de conclusie niet dat die agent simpelweg hun taal niet spreekt. Hoeveel onnodige conflicten levert dit op tussen agenten en jongeren en verhoogt dit ook racisme binnen het politiekorps?

Net hierom is dialoog tussen jeugdverenigingen en politie zo cruciaal. Dat is geen teken van verzwakking van de agenten of van het politiekorps, maar net van versterking. Ze zouden zo gepaster kunnen reageren dan ze nu soms doen. Zo ging er nog niet zolang geleden een filmpje viraal van een jongen die hardhandig werd gearresteerd door meerdere agenten omdat hij respectloos zou geweest zijn tegen hen, terwijl zijn vrienden oordelen dat hij een gewone vraag stelde. Zou hij misschien zijn vraag in jongerentaal gesteld hebben? Het lijkt me niet onwaarschijnlijk.

Een professional die in interactie gaat met de samenleving moet daarom een interculturele training krijgen. Want wanneer de politie echt uw vriend is, voelt ze ze zich niet aangevallen door deze vraag. Als het onderwijs je echt wil laten ontwikkelen, verbiedt het je eigenheid niet. En als je echt wil thuis zijn in de jeugdvereniging, dan mag alles gezegd worden.

Natuurlijk zijn niet alle jongeren altijd brave doetjes. Daarvoor hebben we de politie ook nodig. We hebben hen echter niet nodig om de eigenheid van wie dan ook te gaan criminaliseren. De politie zou zoveel beter kunnen tussenkomen en zoveel meer autoriteit kunnen blijven hebben wanneer ze het verschil kent tussen wanneer ze echt wordt aangevallen en wanneer ze vriendschappelijk benaderd wordt. Het wantrouwen naar de politie zou ook verkleinen, waardoor ze haar job beter kan doen als het wel nodig is.