‘Europe’s Beating Cancer Plan: het belang van de patiënt moet op de eerste plaats komen’

Lydie Meheus, directeur van het Antikankerfonds reageert op de nieuwe EU-strategie voor de aanpak van kanker.

Op 3 februari publiceerde de Europese commissie een document waarin de EU-strategie voor de aanpak van kanker wordt uiteengezet: Europe’s Beating Cancer Plan.

Ondanks de zware impact van covid- 19 op de commissie gezondheid werd toch een opmerkelijk budget van 4 miljard euro uit de brand gesleept voor kanker. Het Europese kankerbestrijdingsplan, gelanceerd 1 jaar na een openbare raadpleging over de strategie, beoogt hiermee meer geld naar kankeronderzoek te leiden, de oorzaken van kanker aan te pakken en de screening en behandeling te verbeteren.

Zijn we tevreden? Het Antikankerfonds, een Belgische stichting van openbaar nut met focus op kankerbehandelingen heeft actief deelgenomen aan die openbare raadplegingen in de voorbereiding naar Europe’s Beating Cancer Plan omdat we er willen op toezien dat het belang van de patiënt op de eerste plaats komt bij het besteden van de vele miljoenen.

Het Europese kankerbestrijdingsplan stelt de belangen en het welzijn van patiënten bij elke stap centraal, wat goed is, maar dan moet wel het belang van de patiënt volledig worden geïntegreerd in de ontwikkeling van nieuwe behandelingen, iets wat vandaag onvoldoende gebeurd. Dit vereist onder meer het verzamelen van patiënt relevante informatie zoals betere overleving en levenskwaliteit. In meer dan de helft van de gevallen zijn deze gegevens voor innovatieve producten niet beschikbaar op het moment van markttoelating.

Het Antikankerfonds raadt aan om een voorwaardelijke vergunning voor het in de handel brengen te gebruiken wanneer de gegevens onvolledig zijn en een volledige vergunning voor het in de handel brengen pas te verlenen zodra de gegevens over de doeltreffendheid zijn verstrekt. In tegenstelling tot de huidige situatie zou deze gegevensverzameling moeten worden ondersteund door Europese financiering en onder openbaar bestuur moeten staan, omdat het genereren van bewijs van meerwaarde voor de patiënt als continuüm belangrijk is voor een optimaal gebruik van deze producten door artsen en patiënten. Dit aspect lijkt momenteel in het plan te ontbreken.

Het plan bevat ook aanbevelingen voor de uitrol van gepersonaliseerde geneeskunde in de dagelijkse medische praktijk. “Gepersonaliseerde geneeskunde” is een modewoord geworden dat behoefte heeft aan een duidelijke definitie die de patiënten en het academische en publieke debat over gezondheidszorg ten goede zou komen. Indien men hieronder verstaat dat alle DNA-mutaties in de tumor van elke patiënt moeten worden geanalyseerd dan denken wij dat meerwaarde voor de patiënt van deze aanpak momenteel onvoldoende is bewezen en bijkomend onderzoek nodig is voorafgaand aan algemene implementatie. Bovendien dreigt deze aanpak bijzonder duur te worden.

Een strategie om betaalbare behandelingen relatief snel tot bij de patiënt te krijgen wordt toegepast in een aantal onderzoeksprojecten die het Antikankerfonds ondersteunt. Hierbij worden bestaande geneesmiddelen die momenteel op de markt zijn voor niet-kankergerelateerde aandoeningen uitgetest voor kanker: dit noemt men “herbestemmen”. Dit concept werd ook succesvol toegepast voor het behandelen van covid-19 patiënten.

Voortbouwend op ervaringen met het herbestemmen van geneesmiddelen voor de behandeling van covid-19, zal Europa in 2021 een bijkomend project lanceren waarbij high-performance computing wordt gebruikt om snel bestaande geneesmiddelen en nieuwe medicijncombinaties te testen. Te beginnen met kankers met een slechte prognose en zeldzame kankers, omvat dit werk het analyseren en benutten van nieuwe, innovatieve en veelbelovende behandelingen.

Het spreekt voor zich dat het Antikankerfonds deze aanpak enkel maar kan toejuichen.