Zowel de Europese Unie, België als het Verenigd Koninkrijk hebben er belang bij dat er een werkbaar compromis wordt gevonden voor de douaneproblemen in Noord-Ierland. Dat heeft de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès onderstreept tijdens een bezoek aan Dublin.
Aan het begin van een driedaagse reis naar Ierland en het Verenigd Koninkrijk dineerde Wilmès dinsdagavond met haar Ierse ambtgenoot Simon Coveney. Brexit, en meer bepaald de problemen in Noord-Ierland waren uiteraard een belangrijk gespreksonderwerp. Maandag dreigde de Britse brexit-minister David Frost er opnieuw mee de douane-afspraken met de Europese Unie in het Noord-Ierse protocol eenzijdig op te zeggen. ‘Er zijn sterke verklaringen geweest, maar we moeten die ook in hun context plaatsen.
Het was een partijcongres. We zien al sinds het begin dat de Britten een harde onderhandelingspositie hebben’, observeerde Wilmès woensdagochtend. ‘Het belang van Europa, zeker van het Verenigd Koninkrijk, van België en Ierland is dat dit kan gebeuren zonder bijkomende moeilijkheden, gezien het belang van onze handelsstromen’.
Ook Coveney beklemtoont het belang van een compromis in het geschil met Londen. ‘Het akkoord kan niet heronderhandeld worden, maar het kan ook niet uitgevoerd worden zoals het nu is. We moeten erkennen dat er een probleem is. Het is niet makkelijk, maar de teams van Frost en Sefcovic (Maros, vicevoorzitter van de Europese Commissie, nvdr) werken eraan. Tegen het einde van de maand zullen we meer weten.’
Onwerkbaar
Het is niet de eerste keer dat de Britse regering dreigt met de activering van artikel 16, dat het mogelijk maakt om bepaalde delen van het Noord-Ierse protocol eenzijdig op te zeggen. Het protocol bepaalt dat Noord-Ierland ook na de brexit de regels van de Europese douane-unie en de Europese eenheidsmarkt blijft volgen. Die regeling moest vermijden dat er opnieuw controles moeten plaatsvinden op de grens met EU-lidstaat Ierland, wat de spanningen tussen unionisten en Ierse nationalisten in Noord-Ierland zou kunnen doen oplaaien. De oplossing creëert de facto echter wel een douanegrens tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. De Britten stemden tijdens de brexitonderhandelingen in met die oplossing, maar bestempelen het protocol nu als onwerkbaar.
Donderdag heeft Wilmès in Londen gesprekken met Frost en minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss. De MR-vicepremier wil het bezoek aangrijpen om ook goede bilaterale relaties vorm te geven in het post-brexittijdperk. ‘Ik ga niet om akkoorden te ondertekenen. Het belangrijkste doel van de ontmoeting is dat ze plaatsvindt. Het is al vijf jaar geleden dat er een onderhoud van dit type heeft plaatsgevonden tussen onze twee landen’, stelt Wilmès, die in Londen ook een bezoek van de premier in november en een prinselijke missie in maart volgend jaar gaat voorbereiden.
