‘Met haar pijplijndeal zet Angela Merkel de EU voor het blok’

Duitsland en Amerika werden het eens over een pijplijn met Russisch gas. Een akkoord met winnaars, maar ook verliezers.

Angela Merkel kwam van haar laatste bezoek als bondskanselier aan Washington niet met lege handen thuis. Ze kreeg van president Joe Biden gedaan dat hij zijn verzet tegen de verdere aanleg van Nord Stream 2 opgeeft. Nord Stream 2 is een pijplijn onder de Baltische Zee die gas uit Rusland naar Duitsland en Europa moet brengen. Biden vindt die pijplijn nog altijd geen goed idee, maar hij hecht op dit moment meer belang aan een goede relatie met Berlijn. Daarom schrapte hij enkele weken geleden al de sancties die zijn voorganger, Donald Trump, had opgelegd aan bedrijven die aan de bouw van de pijplijn meewerken.

Het weekblad Der Spiegel noemt het gebaar van Biden een afscheidscadeau aan Merkel, die na de verkiezingen voor een nieuw parlement in Berlijn in september afzwaait aan de top van de politiek. Maar terwijl Trump de pijplijn nog een spaak in het wiel wilde steken om de Europeanen Amerikaans schaliegas te verkopen, maakt Biden een andere rekening. Hij rekent vooral op Duitse steun voor zijn aanpak van China. In Moskou lacht Vladimir Poetin ondertussen in zijn vuistje: hij is de winnaar van dit spel. In Washington haalt Biden zich met deze deal de woede van een goed deel van het Congres op de hals. Ook onder Democraten klinkt gemor.

Want de grote verliezer van dit akkoord is natuurlijk Oekraïne. Dat land beurt nu nog veel geld voor de transit van Russisch gas over zijn grondgebied. Nu moet het land het stellen met de belofte van Merkel dat Poetin de kraan van het gas dat nu via Oekraïne naar het Westen stroomt niet zal dichtdraaien. Dat is merkwaardig omdat Rusland en Oekraïne, zoals bekend, niet bepaald de beste vrienden zijn en Nord Stream 2 precies werd ontworpen om de passage door Oekraïne bij de gasexport naar Europa te omzeilen. Merkel gaat ervan uit dat Rusland economisch te afhankelijk is van Europa om serieus gedoe over de pijplijnen te riskeren.

Oekraïne neemt alvast geen vrede met de sussende woorden van Merkel. Er is trouwens ook in de Europese Unie protest tegen de deal te horen. Dat is zeker in Polen het geval. De Europese Commissie liet zuinig weten dat ze het akkoord nog grondig moet bekijken. De afspraken tussen Duitsers en Amerikanen hebben per slot van rekening gevolgen voor de hele Europese energiepolitiek. Eigenlijk zet Merkel Brussel gewoon voor het blok. Ze zet op die manier ultiem nog een stuk van haar politieke krediet op het spel. Wie moet bijvoorbeeld Oekraïne compenseren als het fout gaat? Merkel kan altijd bedenken dat eventuele brokken straks moeten worden opgeruimd door wie na haar komt.