‘Macron wil de touwtjes vooral zelf in handen nemen’

De slechte prestatie van zijn partij en de groene winst bij lokale verkiezingen plaatsen Emmanuel Macron voor een dilemma.

Dat La République En Marche (LREM), de partij van de Franse president Emmanuel Macron, er eind juni bij lokale verkiezingen in Frankrijk niet aan te pas kwam, was niet echt een verrassing. Het was tijdens de eerste ronde, voor het begin van de coronacrisis, al duidelijk dat ze er in haar korte bestaan nog niet in geslaagd is om lokaal voet aan de grond te krijgen. De president zelf worstelt al twee jaar met protesten en stakingen van gele hesjes en vakbonden. Ook in het parlement heeft LREM geen meerderheid meer. Als Macron in 2022 opnieuw verkozen wil worden, moet het roer om. Hij heeft nog twee jaar om de sfeer in het land te keren.

Hij greep daarvoor naar de truc die presidenten in de Vijfde Republiek doorgaans gebruiken als ze het lastig krijgen. Hij zocht ‘een nieuwe man voor een nieuw pad’ en stelde een nieuwe eerste minister aan. Of deze Jean Castex zijn regering uit het moeras kan trekken, is nog maar de vraag. Hij komt net als zijn voorganger uit centrumrechtse hoek, is meer ambtenaar dan politicus en geniet alleen enige bekendheid omdat hij Frankrijk enkele weken geleden uit de lockdown hielp.

Castex is niet de man die waarnemers na de eclatante overwinning van groen en groenlinkse coalities bij de lokale verkiezingen hadden verwacht. Dat kan erop wijzen dat de president de touwtjes vooral zelf in handen wil nemen. Castex zegt dat hij niet voor het voetlicht wil staan. Hij praat over een constructieve dialoog met de bonden en investeringen in groene sectoren. Dat sluit aan bij de belofte van Macron dat hij nu werk wil maken van een socialer en groener beleid. Hoe dat er moet uitzien, is evenwel niet duidelijk. Corona heeft de kaarten ook geschud. ‘De herfst wordt moeilijk’, zei Macron vorige week. De Fransen verwachten dat hij het land nu eerst economisch uit deze crisis loodst, met behoud van een sterke welvaartsstaat.

Het goede nieuws voor Macron is wellicht dat ook het Rassemblement National van Marine Le Pen lokaal matig heeft gescoord. Hij staat niettemin voor een dilemma. De groene en groenlinkse winst in veel grote stedelijke agglomeraties kan betekenen dat hij de urbane basis kwijt is, die hem in 2017 naar het Elysée heeft gebracht. Die proberen terugwinnen met groene maatregelen, is delicaat. Het was precies een groene belasting op dieselbrandstof die de beweging van de gele hesjes op gang bracht. De kloof tussen het stedelijke en het landelijke Frankrijk zorgt voor een bijna onmogelijke spreidstand. Terwijl de president zich nu echt geen nieuwe protestbeweging meer kan permitteren.