‘Kan Annalena Baerbock, na zestien jaar Mutti Merkel, het symbool zijn van een nieuw begin?’

Voor het eerst sinds lang worden verkiezingen in Duitsland weer spannend. Wie stapt in de schoenen van Angela Merkel?

In de goed zeventig jaar dat de Bondsrepubliek bestaat, werd Duitsland ruim vijftig jaar bestuurd door de christendemocratische tandem van de CDU met haar Beierse zusterpartij CSU. Angela Merkel, de voorbije jaar zestien bondskanselier, stopt er na de verkiezingen in september mee. De vraag wie als kandidaat-kanselier voor de Union naar de verkiezingen mag, werd beslist in het voordeel van de kersverse voorzitter van de CDU, de Rijnlander Armin Laschet. Dat ging niet zonder slag of stoot, want eigenlijk vindt een meerderheid van de basis dat de leider van de CSU, Markus Söder, meer kans maakt om te winnen.

Tot voor de uitbraak van de coronapandemie leek er voor de christendemocraten – hun politieke kleur is zwart – geen vuiltje aan de lucht. Maar de belabberde aanpak van de pandemie – en het feit dat aan het licht kwam dat enkele christendemocraten goed geld hebben verdiend aan de aanschaf van mondkapjes door de overheid – vreet aan de voorsprong van de partij in de peilingen. Ze verloor dit jaar al zwaar bij enkele deelstaatverkiezingen. Niet de sociaaldemocraten van de SPD of het extreemrechtse Alternative für Deutschland (AfD), maar wel de Groenen zitten haar op de hielen.

De Groenen schakelden sneller dan de christendemocraten. Ze kozen zonder intern gevecht voor de frisse Annalena Baerbock als kandidaat-kanselier. Baerbock heeft zelf weinig bestuurservaring, maar haar partij bestuurt ondertussen mee in elf van de vijftien Duitse deelstaten. Met het haantjesgevecht in de CDU/CSU kon Baerbock zich geen betere start van haar campagne wensen. De Duitsers krijgen zo straks een echte keuze. Terwijl Laschet voor de bekende en behoedzame centrumpolitiek staat, kan Baerbock na zestien jaar Mutti Merkel het symbool zijn van een nieuw begin.

Peilingen leren vandaag ook dat een coalitie zonder de Groenen straks niet mogelijk is. De SPD wil niet opnieuw met de christendemocraten besturen, de liberalen zijn te klein en met de AfD wil niemand in een regering. De Duitse politiek wordt zo straks vanzelf meer klimaatbewust. De Schwarze Null, een begroting zonder rode cijfers, is voor de Groenen niet heilig en ze zijn ook niet zo geneigd om handel in de relatie met Rusland en China te laten voorgaan op mensenrechten. De vraag is alleen hoe ze hun ambitieuze sociaal-ecologische omslag willen betalen. Daarover zijn ze alsnog minder duidelijk. Het weekblad Der Spiegel waarschuwt daarom: vier jaar geleden leek de SPD met Martin Schulz ook goed op weg naar winst. Het werd de grootste nederlaag in de geschiedenis van die partij. Ze is er nog niet van bekomen.