Dinsdag zette het Europees Parlement het licht op groen voor de oprichting van een Europese Arbeidsautoriteit. Die moet de rechten van werknemers in de Europese Unie verbeteren en beschermen. ‘Dit is een grote stap richting een socialer Europa’.
‘Eindelijk gaan we de werknemers beter beschermen’, zegt een opgetogen Kathleen Van Brempt (S&D – SP.A) na de goedkeuring van de beschermende maatregelen voor flexibele arbeid. Ze steunt voluit het akkoord tussen het Europees parlement en de bevoegde ministers over de instelling van een Arbeidsautoriteit.
Betere bescherming
Die moet in eerste instantie een gelijk speelveld scheppen in de hele Unie en sociale dumping uit de wereld helpen. In de Autoriteit zetelen vakbonden, de Europese Commissie en vertegenwoordigers van alle lidstaten. ‘Het betekent de eerste stap naar invulling van de Pijler der Sociale Rechten’, beklemtoonde rapporteur Enrique Calvet Champon, een liberale Spanjaard (ALDE – Ciudadanos).
Toch interpreteert niet elk parlementslid de ruim goedgekeurde richtlijn (466 voor, 145 tegen, nvdr.) op dezelfde manier. Voor Van Brempt betekent de bescherming de verplichte vastlegging van bepaalde arbeidsvoorwaarden, waaronder het aantal gewerkte uren, de duur van het werk, de beperking van stages, etc. Hilde Vautmans (ALDE – Open VLD) leest dat helemaal anders. ‘Dit is een grote hulp in de strijd tegen de sociale fraude, door gegevensuitwisseling en controle op misbruiken’, klinkt het. De lidstaten zijn verplicht binnen de drie jaar de nieuwe richtlijn om te zetten in nationale wetgeving.
Voor wie gelden de afspraken? Het gaat om drie grote groepen van de 200 miljoen werknemers die de Europese Unie telt. De eerste zijn de zogenaamde nulurencontracten, die gelden voor mensen zonder vaste tijden. Denk maar aan zij die werken in fastfoodketens, aan de slag zijn in logistieke centra of rekken vullen in grootwarenhuizen. De tweede groep zijn werknemers die in dienstencheques worden uitbetaald in de schoonmaak, het tuinonderhoud, de kinderopvang en de mantelzorg. Ten slotte zijn er de zogenaamde platformwerkers, chauffeurs on demand of koerierdiensten.
Samen vormen zij een snelgroeiende groep in een grondig veranderende arbeidsmarkt, het gevolg van de snelle digitalisering en de veroudering van de bevolking. In 2016 was zelfs al één op de vier arbeidscontracten van atypische aard. Het Europees Parlement streeft in zulke onregelmatige arbeidstijden naar een beter evenwicht tussen familieleven en arbeidstijd.
Welke bijkomende bescherming wordt verleend? Er komen minimumrechten voor kortlopende of toevallige arbeidsopdrachten. Eerst en vooral moeten de arbeidsvoorwaarden vooraf duidelijk vastgelegd worden. Dat mag binnen drie jaar nooit later dan zeven dagen na aanvang van het werk. Ook mogen stageplaatsen niet langer aangehouden worden dan een half jaar. Een bedrijf kan voortaan de stagiair niet in diezelfde functie behouden. De nieuwe richtlijn voorziet bovendien dat opleidingen voortaan als werkuren gelden, waardoor de werkgever een opleiding in de toekomst het best in de voorziene arbeidstijd aanbiedt.
Bovendien mogen mensen die parttime werken of leerlingen in opleiding maximaal drie uur per week of met soepelheid twaalf uur op vier weken aan de slag. Een zelfstandige die zichzelf in dienst neemt wordt uitgesloten van de regelingen. De flexibele werker mag bovendien opdrachten weigeren die buiten het afgesproken schema vallen. Hij of zij heeft ook het recht om andere opdrachten bij een andere werkgever aan te nemen, als dat in de vrije tijd buiten de gemaakte afspraken valt. ‘Voorspelbaarheid en duidelijkheid, daar gaat het om’, stelt Van Brempt.
Hulde voor Thyssen
Op die manier kunnen de werkers op een redelijke manier hun pensioen opbouwen. De nieuwe richtlijn geldt voor alle werknemers uit alle lidstaten, ook als die hun baan in een ander land opnemen. ‘Ik heb een nichtje dat in Londen werkt’, voegt Van Brempt er met een grimlach aan toe, wanneer ze zich realiseert dat het VK straks uit de afspraken kan stappen. ‘Maar het is toch niet meer dan correct dat ze ook daar toegang heeft tot ziekenzorg en sociale zekerheid. De S&D hamert op het principe: gelijk loon voor gelijk werk. Gelijk wie je bent, waar je werkt, van welke afkomst of geslacht je bent. Wie in België komt werken moet volgens de Belgische CAO’s verloond en behandeld worden’.
‘De omkadering geldt voor iedereen’, licht Bart Staes (Groen) toe. ‘Daar past ook het besluit van twee weken geleden in. De rij- en rusttijden zijn aangescherpt, we pakken ook frauderende bedrijven aan, zoals postbusbedrijven in Slowakije die willen ontsnappen aan hun sociale verplichtingen’. Beiden brengen ze hulde aan Europees commissaris van sociale zaken Marianne Thyssen. ‘Zij heeft vijf jaar lang op verschillende gebieden de juiste wetgeving uitgedokterd’.
Staes valt daarentegen uit naar andere fracties in het Europees Parlement die één zinnetje uit een heel pakket maatregelen lichten. ‘Partijen die fulmineren dat buitenlanders na één dag werk al kunnen terugvallen op onze sociale voorzieningen en de voordelen bij werkloosheid zijn simpelweg fout. Europa heeft die termijn op één maand vastgelegd. In België was dat aanvankelijk drie maanden, maar studies van het Hoger Instituut van de Arbeid in Leuven wijzen uit dat er zich misbruik voordoet bij de buitenlandse werknemers. Je kan het even goed omkeren: ook Belgische gepensioneerden die in Spanje wonen kunnen zonder moeite terugvallen op ziekenzorg. Het sociale Europa begint eindelijk vorm aan te nemen’.
Vautmans kan daar wel gedeeltelijk in meegaan. ‘De Arbeidsautoriteit moet de samenwerking tussen lidstaten vergemakkelijken en hun voorzieningen op elkaar afstemmen. Dat verhoogt het vrij verkeer van werknemers, de detachering van werknemers, de coördinatie van de verschillende stelsels van sociale zekerheid. Er zijn géén nieuwe rechten of plichten, voor individuele werkers noch voor de werkgevers. Het beleid wordt gewoon efficiënter. Een eerlijke mobiliteit herstelt het gewaarborgd vrij verkeer van werknemers’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
