Wat gevreesd werd, is gebeurd. In twee Oost-Duitse deelstaten boekte het extreemrechtse Alternative für Deutschland grote winst.
Op een moment dat Duitsland zich opmaakt om de dertigste verjaardag te vieren van de val van de Muur in Berlijn werd opnieuw pijnlijk duidelijk dat het land toch nog niet echt is herenigd. Bij deelstaatverkiezingen in de Oost-Duitse Länder Saksen en Brandenburg heeft de extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) haar stemmenaantal meer dan verdubbeld. Ze speelde tijdens de campagne vanzelfsprekend haar verzet tegen de migratiepolitiek van Angela Merkel uit, maar bijvoorbeeld ook de aangekondigde sluiting van bruinkoolmijnen. Die moet Duitsland helpen om zijn klimaatplan te realiseren.
Het openlijke racisme van leiders van de AfD maakt weinig indruk op haar kiezers.
De sluiting van die mijnen kan Oost-Duitsland duizenden banen kosten. Ze zijn daar ook niet vergeten dat het opdoeken van veel traditionele industrieën de deelstaten in de voormalige DDR na de hereniging zwaar heeft getroffen. Dat deel van het land wijst nog altijd – en niet geheel onterecht – op de arrogante wijze waarop het voormalige West-Duitsland zijn toenmalige rivaal na 1989 gewoon opslokte. Berlijn kan ook niet ontkennen dat het oosten van het land ook na 30 jaar nog altijd achterloopt bij het Westen.
Het goede nieuws voor de Grote Coalitie van christen- en sociaaldemocraten – CDU en SPD – van Angela Merkel is dat AfD ondanks grote winst noch in Saksen, noch in Brandenburg de grootste partij wordt. De CDU en de SPD verloren allebei zwaar, maar ze konden de schade in die zin beperken. Dat neemt niet weg dat kritische stemmen over de toekomst van de coalitie in de SPD luider zullen klinken. In de CDU ondergraaft het verlies de positie van partijleider en minister van Defensie Annegret Kramp-Karrenbauer, die Merkel straks zou moeten opvolgen. De Saarlandse kreeg al het verwijt dat het oosten van het land voor haar zo goed als buitenland is. Ze komt nu verder onder vuur bij het deel van haar partij dat onder druk van de AfD naar rechts wil opschuiven.
Ondanks haar score komt de AfD nergens meteen aan de macht.
Zoals in andere Europese landen lopen kiezers ook in Duitsland weg van de partijen in het centrum, die misschien wel treffend Altparteien worden genoemd. Maar ondanks haar score komt de AfD nergens meteen aan de macht: de andere partijen hebben zich uitgesproken voor wat wij een ‘cordon sanitaire’ zouden noemen. Die andere partijen moeten nu zowel in Saksen als in Brandenburg wel al met zijn drieën zijn om te kunnen besturen. Een antwoord op de groei van extreemrechts heeft dus ook Duitsland nog niet gevonden. Wat daarbij wellicht het meest verontrust, is dat het openlijke racisme van leiders van de AfD en hun banden met neonazi’s duidelijk weinig indruk maken op haar vaak jonge, boze kiezers.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
