Greta Thunberg: ‘Nieuwe Europese klimaatwet is een capitulatie’
De nieuwe Europese klimaatwet is een ‘capitulatie’ voor de uitdaging die de opwarming van de aarde vormt. Het voornemen in de wet om tegen 2050 tot een klimaatneutraal Europa te komen, is niet meer dan een schijnoplossing van de Europese Commissie. Wat nodig is, is daadkrachtig optreden. Dat zeggen verschillende klimaatactivisten, onder wie de Zweedse Greta Thunberg, woensdag in een brief aan de Commissie.
De Commissie zal het wetsontwerp woensdag voorstellen. Thunberg is daarvoor uitgenodigd. De zeventienjarige activiste zal na afloop met parlementsleden van de milieucommissie van het Europees Parlement in discussie gaan. Maar in de aanloop naar de voorstelling hebben de klimaatactivisten de EU-politici dus al de levieten gelezen. Een klimaatwet die niet strikt gebaseerd is op wetenschappelijke feiten en de belangen van arm en rijk niet gelijk behartigt, doet meer kwaad dan goed, klinkt het in de open brief.
Essentieel is dat er nog slechts 340 gigaton koolstofdioxide in de atmosfeer mag terechtkomen als we de opwarming willen beperken tot 1,5 graad. Dat is het zogenaamde globale CO2-budget. Gaan we gewoon door zoals nu, dan bereiken we dat punt in acht jaar. Drastische maatregelen dringen zich dus op. Het CO2-budget wordt volledig genegeerd, klinkt het nog.
‘Dat moet deze minuut nog veranderen.’ Zich concentreren op 2050 als richtpunt, komt neer op opgeven. ‘We hebben niet alleen doelstellingen nodig voor 2030 of 2050’, schrijven de activisten. ‘We hebben ze vooral nodig voor 2020 en iedere maand, ieder jaar dat er nu aankomt.’ De open brief werd ondertekend door 34 jonge klimaatactivisten, onder wie ook de Belgen Adélaïde Charlier, Anuna De Wever en Julie Schümmer.
Klimaatwet
Woensdag stelde de Commissie dus de allereerste Europese klimaatwet voor, waarmee ze de doelstelling om de EU tegen 2050 klimaatneutraal te maken juridisch wil verankeren. Ze wil de lidstaten op de hielen zitten om ervoor te zorgen dat met het gevoerde beleid de netto-CO2-uitstoot tegen het midden van de eeuw effectief tot nul herleid wordt. Vanaf september 2023 wil de Commissie vijfjaarlijkse evaluaties maken, aan de hand waarvan ze achterophinkende landen wil verplichten een tandje bij te steken.
‘De klimaatwet is de juridische vertaling van ons politiek engagement en zet ons onherroepelijk op weg naar een duurzame toekomst’, zegt Commissievoorzitter Ursula von der Leyen woensdag. Ze noemt de klimaatwet ‘het hart van de Europese Green Deal’. Met de klimaatwet, die nog door de lidstaten en het Europees Parlement moet worden goedgekeurd, wil de Commissie de vooropgestelde klimaatneutraliteit juridisch bindend maken. Het wetsvoorstel bevat een stappenplan om die ambitie te realiseren.
Na een impactanalyse, die in september gelanceerd wordt, zal de Commissie in juni 2021 concreet voorstellen hoe ze de vermindering van de CO2-uitstoot tegen 2030 wil optrekken tot 50 à 55 procent in vergelijking met 1990, terwijl vandaag nog gemikt wordt op een reductie van 40 procent. Vervolgens komt er een ‘reductietraject’, om de netto-uitstoot van broeikasgassen tussen 2030 en 2050 gradueel tot nul te herleiden. Voor dat traject zal ze zich onder meer baseren om de laatste wetenschappelijke inzichten en de best beschikbare technologieën.
Vanaf september 2023 wil de Commissie alle Europese beleidsmakers op de hielen zitten om de tussentijdse doelstellingen én het einddoel in 2050 te halen. Om de vijf jaar zal ze evaluaties maken van het gevoerde beleid op EU-niveau en in de lidstaten, waarna ze de lidstaten die de doelstellingen dreigen te missen bindende aanbevelingen wil doen. Tegelijk zal de Commissie ook de ‘adequaatheid’ van het uitgestippelde traject en van de EU-wijde maatregelen tegen het licht houden.
Voor Frans Timmermans, de vicevoorzitter van de Europese Commissie die bevoegd is voor het uitvoeren van de Green Deal, bevat de klimaatwet ook een duidelijke boodschap voor de buitenwereld. ‘Dit is het jaar om samen ons globaal ambitieniveau op te trekken en de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs te halen’, zegt hij. Met dat akkoord uit 2015 wil de internationale gemeenschap de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden Celsius houden en indien mogelijk onder de 1,5 graden. Nog voor de officiële presentatie van de Europese klimaatwet, klonk er al heel wat kritiek. Zo vragen twaalf lidstaten de Commissie om niet tot september te wachten om voor te stellen hoe ze de reductiedoelstellingen voor 2030 nog wil aanscherpen.