Fel uitgedund Europees Parlement debatteert over corona: ‘Geen illusies, de prijs zal hoog oplopen’

Tijdens de ingekorte plenaire vergadering van het Europees Parlement, in Brussel en niet in Straatsburg zoals gebruikelijk, werd dinsdagvoormiddag gedebatteerd over het coronavirus. De gemoederen liepen hoog op. Verslag van onze correspondent ter plaatse.

‘Er bestaan niet eens Europese raden voor de ministers van Volksgezondheid, wel voor landbouw, buitenlandse zaken, economie.’

‘De distributiesector teert op de ellende van de burger als het nu al producten het label “coronavrij” opplakt’.

‘Alcoholgel is op enkele dagen tijd in prijs verdriedubbeld’.

‘Hoog tijd dat we verpleegkundigen verlonen zoals het hoort’.

‘De globalisering heeft onze vrijheid afgenomen. We zijn voor grondstoffen en geneesmiddelen volledig afhankelijk geworden van China, de VS, Israël’.

De twee Europese commissarissen die de bestrijding van de corona-epidemie moeten coördineren, Stella Kyriakides van voedelveiligheid en gezondheid en Janez Lenar?i? van crisisbeheer, hadden het niet onder de markt in de enige zittingsdag van het Europees Parlement in Brussel.

Voorzitter David Sassoli bleef weg, nu Italië het hele grondgebied in quarantaine plaatst, en hij geregeld tijd doorbracht in zijn land. ‘Maar het begrotingswerk en de wetgeving blijven verzekerd’, schreef hij. ‘Dat laat het EP toe te stemmen over de bijkomende maatregelen die COVID-19 moeten aanpakken’.

Het zal niet deze week gebeuren, want alle stemmingen waren afgelast. De opkomst lag ook bijzonder laag, veel meer dan de paar tientallen sprekers bevolkten het halfrond niet.

Crisisbeheer

De gedrevenheid was er evenwel niet minder om. Kyriakides beklemtoonde de snelle respons de Europese Commissie, al liggen de bevoegdheden voor gezondheidszorg voornamelijk bij de individuele listaten. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen activeerde reeds op 28 januari het crisisbeheersingssysteem.

Een eerste zending met deskundigen heeft al een doorlichting in Italië gemaakt, een tweede vertrekt naar Griekenland. ‘Maar er is geen tijd voor versnippering, alleen voor eensgezindheid. En daar moet Europa ene meerwaarde betekenen’.

Ze kreeg forse tegenwind van de uiterst rechtse Silvia Sardone (Identiteit en Democratie), die retorisch elke zin begon met ‘Ik schaam mij’. Wat helpt een groepje van vijf commissarissen die niks gedaan hebben, inefficiënt werken, afwezig is, was de teneur. Sardone viel het egoisme van de lidstaten, met name van Frankrijk en Duitsland, aan: ‘Hoe kun je nu de uitvoer van uitrusting, met name van mondmaskers naar het zwaarst getroffen land, Italië, blokkeren?’

Dat is net wat de Unie probeert te voorkomen, stelde Lenar?i?. Onmiddellijk zijn honderden Europeanen uit China en Japan gerepatrieerd. Er is 170 miljoen uitgetrokken voor onderzoek en preventie. De grenscontroles zijn om en in het Schengengebied opgevoerd. Op vervoer per schip, vliegtuig of vrachtwagen is het toezicht verscherpt. De producenten van apparatuur en de verdeelhuizen zijn aangesproken.

‘Maar we moeten onszelf niks wijsmaken: economisch zal de prijs hoog oplopen. Met stabiliserende maatregelen moeten we zowel de bedrijven als de werknemers beschermen’.

Kapitalisme in vraag

Maar net dat laatste lokte scherpe kritiek uit. Vooral uiterst links maakte meteen het proces van de neoliberale almacht in de EU. ‘Meer dan lege woorden van de Commissie horen we niet’, sneerde José Gusmão van de GUE-fractie. Zijn fractiegenote Manon Aubry: ‘De markt bewijst dat ze niet alles kan beheersen. Vrijhandel en mondialisering hebben hun onmacht bewezen, deregulering leidt tot woeker. Het wordt hoog tijd de geldstromen onder controle te krijgen’.

De Franstalige liberale Frédérique Ries drong erop aan de communicatie tussen de lidstaten onderling en met de burger te verbeteren en te intensifiëren. ‘Het is de vierde epidemie in minder dan twintig jaar. Ik heb een actieplan klaarliggen dat ik later zal toelichten’.

Vrijwel alle sprekers zijn het eens dat de financiële discipline geen voorranng meer mag krijgen. De Nederlandse socialist Paul Tang hekelde de exorbitante prijzen (’45 euro voor handgel? Een schande !’), maar vooral de twee maten en twee gewichten. ‘Dit is de meest ernstige crisis sinds de bankencrisis. Voor die banken zijn miljarden uitgetrokken om ze te redden. Nu moeten we de burgers redden. De rente kan niet meer omlaag, dus moeten de regeringen ingrijpen. Hef de strakke begrotinsgregels op en trek de inkomensstortingen op’.

Dat vond de Italiaan Piernicola Piedicini (Vijf Sterrenbeweging, NI) onvoldoende: ‘Al die absurde interne regels moeten weg. Er is twee maanden na de uitbraak van de ziekte in China nog altijd geen gemeenschappelijk Europees protocol. Men doet maar. Het is de Europese Centrale Bank die over de brug moet komen. Het volstaat niet te schermen met ‘flexibiliteit’ zoals de Commissie als mantra gebruikt. Kijk naar de beurzen gisteren: Duitsland -9 procent, Spanje idem, Italië -13 procent!’.

Petra De Sutter (Groen), zelf arts, waarschuwde tegen paniek, maar ook voor lichtgelovigheid. ‘Dit is geen griep, we hebben geen immuniteit tegen COVID-19. Indijking is dus noodzakelijk om verdere besmettingen te voorkomen’.

Ze vroeg ook onmiddellijke bijstand voor de gezondheidswerkers in Noord-Italië, waar voor de zieken al geen bedden meer zijn. Hilde Vautmans (Open VLD, Renew Europe) viel haar bij. ‘We moéten een versnelling hoger schakelen, er moet ingezet op meer onderzoek naar een vaccin’.

De Poolse conservatief Joanna Kopci?ska voegde er aan toe: ‘Onderzoeken we ook hoe het komt dat de sterftegraad zo uiteenlopend is, van minder dan 1 procent in Zuid-Korea tot boven de 5 procent in Italië’.

Het helderst vatte de Roemeense liberaal Drago? Pîslaru de dringende economische eisen samen. Veiligheid moet voorgaan op ideologie. En daarom zijn drie maatregelen nodig: ‘Belastingversoepeling en lucht voor de bedrijven door uitstel van de BTW-termijnen. De Europese Investeringsbank moet geld vrijmaken om de Meerjarenbegroting en de retailbanken intact te houden. En werkgelegenheidsprogramma’s, zoals de tijdsinkorting in Duitsland, vooral voor de zwaksten’.

Esther de Lange (Europese Volkspartij) ten slotte onderschreef nadrukkelijk de initiatieven van de Europse Commissie. ‘We moeten nu allereerst komaf maken met de afhankelijkheid van grondstoffen en geneesmiddelen op lange termijn’.

De angst voor een nieuwe recessie bleef een onderstroom in de vele interventies, slechts een enkeling wees ook met een beschuldigende vinger naar de Amerikaanse buitenlandpolitiek. ‘Het embargo van Washington tegen zowat een derde van de hele wereldbevolking werkt het stijgend aantal doden in de hand. Neem Iran. En ook van daaruit verspreidt het virus zich razendsnel’.

Kyriakides besloot: ‘Er is geen tekort aan geneesmiddelen, maar het blijft zorgwekkend. Om de afhankelijkheid af te bouwen leg ik dit jaar nog een farmastrategie voor. We blijven geld uittrekken voor onderzoek, 136 teams zijn aan de slag om een vaccin te vinden, ook de WHO en Afrika krijgen steun.

En vooral moeten we nepnieuws vermijden. Commissaris V?ra Jourová heeft vorige week een gentleman’s agreement gesloten met alle grote sociale media. Alle info moet wetenschappelijk onderbouw én verantwoord zijn’.