Europese Commissie zet nieuwe pandemieautoriteit Hera op punt

© Belga Image

De Europese Commissie heeft vandaag/donderdag officieel haar nieuwe pandemieautoriteit – voluit de European Health Emergency preparedness and Response Authority, of HERA – gelanceerd. Dat instrument, dat gespekt wordt met een oorlogskas tot wel 50 miljard euro, moet ervoor zorgen dat de Europese Unie beter gewapend is voor een volgende pandemie.

De Europese Commissie kwam in juni vorig jaar al op de proppen met het plan om de Europese respons op een pandemie meer te stroomlijnen. In volle coronacrisis was pijnlijk duidelijk geworden dat de Europese Unie er bijvoorbeeld niet in slaagde voldoende medisch beschermingsmateriaal zoals maskers en handschoenen te bemachtigen. Ook de manier waarop de lidstaten los van elkaar opereerden was de Commissie een doorn in het oog. Een nieuwe autoriteit, naar het voorbeeld van het Amerikaanse BARDA (Biomedical Advanced Research and Development Authority), moest vermijden dat de chaos van de begindagen van de coronapandemie zich herhaalt.

Die autoriteit ziet vandaag/donderdag officieel het levenslicht, al zal ze pas begin volgend jaar volledig operationeel zijn. De bedoeling is om alles wat de Europese Commissie in volle coronapandemie à la minute moest uitdenken en beslissen – de aankoop en distributie van vaccins, de productie van andere geneesmiddelen, de verdeling van medische uitrusting en beschermingsmaterialen – in een vaste structuur te gieten, zodat de EU in een eventuele volgende pandemie veel sneller en efficiënter kan reageren.

In eerste instantie krijgt Hera een voorbereidende taak toebedeeld: waneer er geen pandemie heerst, moet ze aanstormende gezondheidscrisissen identificeren en samenwerken met de lidstaten, nationale gezondheidsagentschappen, de industrie en internationale partners om klaar te staan wanneer de pandemie toeslaat. Concreet zal Hera bijvoorbeeld nagaan welke bedrijven op Europese bodem medische materialen kunnnen produceren. De instelling zal ook waken over de opbouw van voldoende grondstofvoorraden, en eventuele gaten in de verdedigingslijnen dichten. Margaritis Schinas, de Griekse vicevoorzitter van de Europese Commissie, legde het donderdag uit aan de hand van de Griekse mythologie. “Hera was als echtgenote van de oppergod Zeus van alles op de hoogte. Die alomvattende kennis is wat we nodig hebben, en ik ben ervan overtuigd dat dit nieuwe instrument ons dat kan geven.”

Wanneer de Europese Commissie en de lidstaten effectief een gezondheidscrisis uitroepen, treedt Hera in crisismodus en staat ze in voor het nemen van alle dringende maatregelen. Het gaat dan onder meer over het vrijmaken van voldoende middelen of de aankoop van vaccins en grondstoffen. Het orgaan zal dat bovendien kunnen beslissen zonder uitdrukkelijke machtiging van de lidstaten. Omdat volksgezondheid nog steeds een nationale bevoegdheid is, krijgt elke lidstaat wel een zitje in het bestuur van Hera, in de zogenaamde high-level Health Crisis Board.

Europees commissaris voor Gezondheid Stella Kyriakides benadrukte donderdag dat de Europese Unie niet anders kan dan de gezondheidsarchitectuur grondig te hervormen. “Uit crises komen kansen. Ik geloof dat we hiermee een heel belangrijke pijler oprichten voor een echte weerbare Europese gezondheidsunie, waarvan de burgers ook verwachten dat we die hen geven.”

Hera krijgt een budget van 6 miljard euro uit de huidige meerjarenbegroting van de Europese Unie, die nog tot 2027 loopt. Dat komt dus neer op een bedrag van 1 miljard euro per jaar. Daarbij komt nog 24 miljard euro aan middelen uit andere EU-kanalen, zoals InvestEU. De Europese Commissie rekent ook op een heel aantal investeringen op het niveau van de lidstaten, zoals het nieuwe onderzoekscentrum naar de ontwikkeling van vaccins dat Duitsland wil oprichten. Alles samen komt dat op een budget van ongeveer 50 miljard euro.

Partner Content