De leiders van de Europese Unie hebben vrijdagochtend verschillende niet-EU-staten via videoconferentie gebrieft over de extra Europese top van donderdag. “Onze samenwerking met gelijkgezinde NAVO-partners is vitaal voor de internationale veiligheid en om onze gezamenlijke inspanningen rond defensie te versterken”, aldus Europese Raadsvoorzitter Antonio Costa op sociale media.
Costa, Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid Kaja Kallas spraken met de Britse premier Keir Starmer, de Noorse premier Jonas Gahr Støre, de IJslandse premier Kristrún Frostadóttir, de Turkse president Recep Tayipp Erdogan en de Canadese premier Justin Trudeau over de “belangrijke beslissingen die gisterenavond werden genomen in de Europese Raad en onze ontmoeting met president Volodimir Zelensky”, aldus Costa.
Zo’n formele debriefing is uitzonderlijk, “maar we hebben beslist om dat te doen in de huidige omstandigheden, om de volgende stappen te coördineren”, zei een Europese bron eerder deze week.
De EU-leiders zijn donderdag akkoord gegaan met een plan om de Europese defensie te versterken. 26 lidstaten bereikten ook een akkoord over verdere steun van Oekraïne, zonder Hongarije. De discussies over het versterken van de Europese defensie, om ook Oekraïne te steunen, kwamen in een stroomversnelling terecht na de ommekeer van de Verenigde Staten in hun Oekraïne-beleid.
“We moeten samenwerken met onze partners in Europa, over de Atlantische Oceaan en nog verder om Oekraïne te steunen en te zorgen voor een rechtvaardige en duurzame vrede”, aldus Costa.
Volgens een Europese bron juichten de partnerlanden de beslissingen van de EU-lidstaten toe en benadrukten ze het belang van een nauwe coördinatie tussen de partners. Ze zeiden ook vastbesloten te zijn om bij te dragen tot de gezamenlijke inspanningen om Oekraïne te steunen en om de samenwerking op vlak van defensie te versterken, en hamerden op het belang van de NAVO en een complementariteit tussen de partners.
De plannen die de EU-lidstaten donderdag goedkeurden, vermelden niet specifiek maatregelen voor niet-EU-landen, maar het is bekend dat de EU ook de NAVO-partners wil betrekken bij haar inspanningen om het continent beter te beveiligen.
Ook premier Bart De Wever (N-VA) gaf donderdag voor de top aan dat “het VK, Canada en andere partners ons zouden kunnen vervoegen in een pro-Oekraïense coalitie”. “Als we moeten antwoorden op de nieuwe orde die (de Amerikaanse president Donald) Trump heeft gecreëerd, is er nood aan een ‘coalition of the willing’.”
Het VK en Frankrijk hebben al een zoektocht gestart naar landen die bereid zijn om veiligheidsgaranties te geven na een eventueel vredesakkoord. Een Britse bron zei donderdag aan BBC dat een twintigtal landen bereid zijn om een ‘coalition of the willing’ te vervoegen. Het is niet duidelijk of die ook allemaal troepen willen sturen of ook andere steun zouden kunnen bieden.
“De Europese veiligheid is niet alleen een zaak van de Europese Unie”, zei de Turkse president Erdogan vrijdag na het overleg met de EU-leiders. “Het is in het belang van ons allebei om alle stappen van de Europese veiligheid met Turkije te plannen. En het is belangrijk om de trans-Atlantische band te behouden en de steun te krijgen van onze Amerikaanse bondgenoot.” Hij verklaarde vrijdag ook dat hij het idee van “een wapenstilstand in de lucht en op zee” steunt in Oekraïne, en bood opnieuw aan als gastheer op te treden voor gesprekken tussen Moskou en Kiev.
