Erven voor vrienden en goede doelen vanaf nu goedkoper

De Vlaamse regering zet het licht op groen voor een hervorming van de erf- en schenkbelasting. Het populaire duolegaat gaat op de schop, maar voor vrienden en goede doelen zit er toch nog een cadeautje in.

Bijna een jaar geleden waren veel liefdadigheidsinstellingen in shock toen de Vlaamse regering aankondigde het duolegaat te willen afschaffen. Het was een populair instrument om geld na te laten aan goede doelen en veel organisaties vreesden een dramatisch gevolg voor hun inkomsten. Intussen heeft de Vlaamse regering het licht op groen gezet voor een hervorming van de erf- en schenkbelasting, waardoor de krijtlijnen nu helemaal duidelijk zijn – die wel nog door het parlement moeten worden goedgekeurd. Wat verandert er?

Byebye fiscaal voordeel

Wie goede vrienden of verre familieleden iets wilde nalaten, kreeg in het verleden van zijn notaris steevast het duolegaat geadviseerd. Want voor die erfgenamen kon de erfbelasting oplopen van 25 tot 55%. Met een duolegaat kon die factuur worden doorgeschoven naar een goed doel: het kreeg zelf een deel van de erfenis, op voorwaarde dat het ook de erfenisbelasting zou betalen op het deel van de andere erfgenamen. Het stuk van de erfenis moest groot genoeg zijn om de erfbelasting te dekken én er zelf nog iets aan over te houden.

Je kunt er nu zeker van zijn dat je nalatenschap voor honderd procent naar het goede doel vloeit.

De Vlaamse regering schaft het duolegaat niet af, maar het fiscale voordeel verdwijnt wel vanaf 1 juli 2021. Het duolegaat blijft op zich ook na de hervorming mogelijk, maar het zal geen fiscale optimalisatie meer opleveren voor de belastingfactuur van pakweg de neef of goede vriend. ‘Altruïsme gaat voor op fiscale planning’, zo klinkt het bij Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele (N-VA). Het was de Vlaamse belastingdienst al langer een doorn in het oog dat die zo inkomsten misliep, want goede doelen betaalden een voordeeltarief op het deel van de andere erfgenamen. En ook bij de goede doelen zelf was er weleens gemor: steeds vaker stelden ze vast dat er maar net genoeg aan het goede doel werd nagelaten om de belastingfactuur van de andere erfgenamen te dekken.

0% belastingen

Hoewel het duolegaat in zijn huidige vorm verdwijnt, zijn de meeste goede doelen wel tevreden over de hervorming die de Vlaamse regering doorvoert. Want vanaf 1 juli 2021 hoeven ze niet langer belastingen te betalen op de schenkingen en erfenissen die ze ontvangen. Vandaag geldt voor hen nog een tarief van 8,5% erfbelasting en 5,5% schenkbelasting. Notaris Bart van Opstal, woordvoerder van Notaris.be: ‘De nieuwe regeling heeft in elk geval het voordeel van de eenvoud, wat je van het duolegaat niet kon zeggen. En mensen die nu iets nalaten aan een goed doel zijn er ook zeker van dat hun nalatenschap voor de volle honderd procent naar het goede doel vloeit.’ Zo’n nultarief voor goede doelen geldt bijvoorbeeld ook in Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

De vriendenerfenis

Om het verdwijnen van het duolegaat te compenseren tegenover verre familieleden en vrienden, introduceert de Vlaamse regering de vriendenerfenis. Laat u nu iets na aan een goede vriend of een ver familielid, dan betaalt die daar torenhoge erfbelasting op. Maar vanaf 1 juli 2021 betalen verre familieleden en vrienden nog maar 3% in plaats van 25% op de eerste schijf van 15.000 euro. Dat levert een vriend meteen een belastingbesparing op van 3300 euro. Voorwaarde is wel dat het testament voor een notaris wordt opgemaakt. Laat je meer na dan 15.000 euro, dan betaalt jouw vriend nog steeds 25% erfbelasting op het bedrag tussen 15.000 en 35.000 euro. Voor de schijf tot 75.000 euro is dat 45% en voor de schijf boven 75.000 euro is dat het maximumtarief van 55%. Notaris Bart van Opstal. ‘Geregeld krijg ik ouderen over de vloer die met het levenseinde in zicht iets willen doen voor buren die veel zorgtaken opnemen, of voor vrienden die ze al hun hele leven kennen. Maar als ze dan horen hoeveel belastingen daarop verschuldigd zijn, keren ze meestal op hun stappen terug. Er is een grote maatschappelijke behoefte aan de vriendenerfenis en ik vermoed dat veel mensen daar de komende jaren gebruik van zullen maken.’