‘Er zijn nog steeds voldoende instanties die onafhankelijke geneeskunde promoten bij artsen en burgers’

‘Beweren dat onafhankelijke geneeskunde verdwijnt door de besparingen van De Block, is niet waar. Ook na de bezuinigingen zijn we nog steeds bij de betere leerlingen van de klas’, schrijft Marleen Finoulst.

In het post-truth tijdperk is de nood aan evidence-based medicine, kortweg EBM, of ‘op wetenschappelijk bewijs gebaseerde geneeskunde’, groter dan ooit. Er wordt te veel onzin verspreid, te veel fake nieuws over gezondheid, en daarom is zo’n houvast absoluut nodig, niet alleen voor burgers en patiënten, ook voor artsen en andere gezondheidswerkers. Instanties die durven en kunnen zeggen waar het op staat, na grondig onafhankelijk studiewerk, en vervolgens adviezen kunnen verstrekken zonder politieke of andere druk. Het morrelt al langer in dat EBM-landschap, omdat minister van Volksgezondheid Maggie De Block ook hier een besparingsronde doorvoert.

Fusies zijn altijd pijnlijk

Het KCE of federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg is zo’n onafhankelijke organisatie die puik werk verricht: ze kan publiek maken dat er te veel spoedgevallendiensten zijn in ons land, dat artsen te veel rugoperaties uitvoeren, dat nieuwe, dure antistollingsmedicijnen niet beter zijn dan de goedkope, oudere alternatieven, of dat het zinloos is om alle kinderen die willen sporten een hartonderzoek te laten ondergaan bijvoorbeeld. Vaak heikele studie-onderwerpen die er doorgaans wel komen op vraag van de federale overheid, onder ander van Maggie De Block.

Nu wil diezelfde minister een fusie doorvoeren van het KCE met andere onafhankelijke, wetenschappelijke onderzoeksinstituten, waaronder de Hoge Gezondheidsraad, het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (WIV Louis Pasteur), want ook zij verrichten degelijk en onafhankelijk onderzoek, werken richtlijnen uit en verspreiden correcte naar de bevolking. Door de fusie van deze centra (er komt ook nog een centrum voor diergeneeskunde onder dezelfde paraplu) komt er ook een nieuwe Raad van Bestuur en KCE directeur Raf Martens liet deze week weten dat hij vreest dat deze nieuwe Raad de onafhankelijkheid in het gedrang zal brengen. Die vrees is begrijpelijk, besparingen en fusies zijn nooit aangenaam en het zal wennen worden voor alle betrokkenen. We kunnen beter afwachten wat het wordt en met argusogen volgen. De fusie kan ook zinvol zijn: onafhankelijke instanties, vooral wanneer ze soms dubbel werk doen, kunnen beter samenwerken om de efficiëntie te verhogen en om schaarse middelen nuttiger in te zetten.

Kind niet met badwater weggooien

Het tweede slachtoffer van de besparingen van Maggie De Block is de vzw Farmaka: een onafhankelijke organisatie die verantwoord gebruik van geneesmiddelen promoot door onafhankelijke artsenbezoekers op pad te sturen. Zij verliezen grotendeels hun budget, wat deze week zelfs geleid heeft tot een pijnlijk collectief ontslag. Bijzonder betreurenswaardig voor een organisatie die de voorbije jaren zeer goed werk verricht heeft: daar is iedereen het over eens. Artsen konden bij de vzw ook terecht voor bijscholing en onafhankelijke informatie over geneesmiddelen.

Hoe jammer ook, storend is dat her en der beweerd wordt dat EBM-geneeskunde met deze besparingen de doodsteek krijgt toegediend, waardoor er in de toekomst geen onafhankelijke informatie meer verstrekt zal worden aan artsen en bevolking en we allemaal ‘slachtoffer worden van big pharma’. Dat klopt niet. Er zijn nog steeds voldoende organisaties die EBM promoten bij artsen, patiënten en burgers, die onafhankelijk onderzoek verrichten en die artsen bijstaan om correct en volgens de laatste wetenschappelijke kennis te werken. We doen het in België helemaal niet slecht op dat vlak en minister De Block is geen tegenstander van het EBM-gedachtengoed. In 2014 ontving ze de gegeerde trofee ‘De Zesde Vijs’ van de organisatie SKEPP omdat ze voorstander is van op wetenschap gebaseerde geneeskunde. Artsen waren toen nog zeer tevreden met zo’n minister.