‘Een verlaging van de btw van 21 naar 6 procent is een ronduit domme maatregel’

‘Er zouden beter maatregelen komen voor de laagste inkomens, die het meest afzien van de hoge energiefactuur’, meent Ewald Pironet.

De federale regering wil de hoge energiefactuur milderen. Premier Alexander De Croo (Open VLD) sprak zelfs van een heus ‘koopkrachtakkoord’, een hele reeks maatregelen om de koopkracht van de gezinnen te verhogen. Dat moet het politieke antwoord worden op de inflatie, de stijging van het algemene prijsniveau: voor hetzelfde bedrag kunnen we minder in ons winkelkarretje laden dan een jaar geleden. En België is nu de inflatiekampioen van Europa. In januari bedroeg de inflatie 7,59 procent, het hoogste niveau sinds augustus 1983. Waar moet dat eindigen? En wat kan de regering doen?

De inflatie is zo hoog vooral omdat de energieprijzen met 60 procent zijn toegenomen tegenover een jaar geleden. De prijs van aardgas steeg 150 procent, elektriciteit 70 procent, huisbrandolie bijna 50 procent, benzine en diesel 25 procent. Ook zonder die energieproducten werd het leven 2,85 procent duurder, dus de gezinnen betalen ook meer voor heel wat andere producten zoals brood, alcoholvrije dranken, zuivelproducten, vlees, ziekte- en brandverzekering. Vliegtuigtickets, televisies, software, gsm’s, zeevruchten en speelgoed werden dan weer goedkoper.

Inflatie is gemeen, het is een ‘sluipende onteigening’. Niet alleen omdat u minder kunt kopen met uw geld, maar ook omdat uw spaargeld verdampt. De rente op een spaarboekje bedraagt 0,11 procent, met een inflatie eind vorig jaar van 5,7 procent verloor dat spaargeld reëel 5,6 procent aan koopkracht. Aangezien er 400 miljard op de spaar- en zichtrekeningen stond, ging vorig jaar 22 miljard euro spaargeld in rook op.

In ons land zijn de lonen en uitkeringen gekoppeld aan de index, die de inflatie weerspiegelt. Als de inflatie stijgt, stijgen ook de lonen en uitkeringen. Daarom vrezen velen een loon-prijsspiraal: hogere lonen zorgen voor hogere prijzen dus hogere inflatie, wat weer leidt tot hogere lonen en zo zijn we vertrokken voor nog een rondje. Die automatische loonindexering moet wat genuanceerd worden. Ten eerste zijn de lonen en uitkeringen gekoppeld aan de gezondheidsindex, waar het dure gas wél nog in zit, maar het is onwaarschijnlijk dat de gasprijs in hetzelfde tempo zal blijven klimmen. Indien dat toch gebeurt, leven we in een andere wereld. Ten tweede is er de loonnormwet die ervoor moet zorgen dat onze lonen niet feller stijgen dan in Nederland, Duitsland en Frankrijk. De gezondheidsindex en de loonnorm zetten een rem op een mogelijke loon-prijsspiraal.

Het gevolg is dat econoom Geert Langenus van de Nationale Bank geen ‘inflatietsunami’ op ons af ziet komen. De inflatie zal nog een paar maanden hoog blijven, maar vanaf de lente zal die afnemen om tegen eind 2023 richting 2 procent te gaan. Er is dus geen reden tot paniek, aldus de Nationale Bank.

De vraag is welke maatregelen de regering-De Croo in deze context moet nemen. Aangezien de inflatieopstoot vooral te maken heeft met de energiefactuur, die voor heel wat mensen onbetaalbaar wordt, ligt het voor de hand om daar maatregelen te nemen. Een verlaging van de btw van 21 naar 6 procent is een ronduit domme maatregel, zoals economen vorige week in Knack uitlegden: het is symptoombestrijding, een vestzak-broekzakoperatie en asociaal. Er zouden beter maatregelen komen gericht op de dertig procent laagste inkomens, die het meest afzien van de hoge energiefactuur.

Belangrijker is dat de regering-De Croo maatregelen neemt om de koopkracht te verhogen, zoals de afschaffing van de bijzondere bijdrage op de sociale zekerheid. Het verdwijnen van die crisisbelasting die alle werknemers sinds 1994 betalen, zou voor een gemiddeld gezin op termijn neerkomen op een lastenverlaging van zo’n 700 euro per jaar. Maar niet alleen houdt iedereen die werkt dan netto meer over, de afschaffing zou werken ook financieel aantrekkelijker maken en er mede voor kunnen zorgen dat meer mensen aan de slag gaan en blijven. Nóg beter zou zijn dat we de automatische loonindexering en de loonnorm vaarwel zeggen, zoals in zowat alle landen, en we de lonen op het juiste moment in de juiste sectoren laten stijgen. Maar dat is véél te hoog gegrepen, zeker voor de regering-De Croo die over alles en nog wat ruziet.