Een moderne herontdekking: het werk van Adolph Gottlieb!

In het fraaie en intieme Peggy Guggenheim Museum aan de Canale Grande in Venetië komen zowel de “vaste” klassiekers als tijdelijke tentoonstellingen aan bod.

In dit soort tentoonstellingen blonk in 2010 de expo van de Amerikaan Adolph Gottlieb (1903-1974) uit. Deze kunstenaar, die in het begin van zijn carrière geïnspireerd werd door wazige surreële en folkloristische motieven die in talrijke composities als “pictographs” werden onderbracht, mag oa via zijn vroege vriendschap met Marc Rothko gekapitteld kan worden als de initiële gangmaker van het Amerikaanse Abstract Expressionisme.

In de jaren vijftig nam de metropool New York stilaan de plaats over van Parijs als centrum van de “nieuwe” kunst. De kunst in de Verenigde Staten was voor het eerst onafhankelijk van het superieure cultuurhistorische Europa…

Gottlieb die net zoals zovelen walgde van de het Nazisme en de gevolgen van de Wereldoorlog liet als een sterk signaal zijn toen sterk beladen voornaam Adolf wijzigen in Adolph.

Het oeuvre van Adolph Gottlieb werd met het ouder worden beter en beter en vooral vanaf het einde van de jaren vijftig voelt men dat de schilder erin slaagde om met meer uitgepuurde compositieschema’s zogenaamde “denkbeeldige landschappen” te creëren. Hierin kwam zowel de wijdse picturale ruimtelijkheid als de poëzie van vorm en beeld scherper aan bod.

Indrukwekkend

Een indrukwekkend doek als ‘Mist’ uit 1961 bestaat zoals zo vele andere en latere doeken uit een verticaal beeldvlak waarin bovenaan een gloeiende, sferische witte bol is geschilderd waaronder een zwarte explosie volgt van uit elkaar splinterende verfvegen.

De achtergrond van het schilderij is geschilderd in een neutraal grijze kleur waardoor de twee zeer uiteenlopende beeldconfiguraties als het ware op “de grijze ondergrond” zweven.

De late schilderijen van Gottlieb zijn allemaal heel concreet; soms schildert hij zelfs als een soort index in opzichtige strepen de gebruikte kleuren voor de compositie.

Weinigen weten dat toen veel critici in dit werk de kiem zagen van het latere minimalisme zoals we dat kennen van iemand zoals wijlen Donald Judd.

Naast zijn letterlijk “sublieme” late schilderkunst concipieerde Gottlieb ook tal van verrassende maquettes/modellen en kleinsculpturen die goed wel aansloten bij zijn schilderkunstige productie.

Publicatie

Bij deze expo-gelegenheid gaf de Italiaanse uitgeverij Giunti een zeer interessant boek uit met naast talrijke illustraties ook een schat aan kunsthistorische teksten waarin via de figuur Gottlieb heel mooi de ontstaansgeschiedenis wordt geschetst van het Abstract Expressionisme, de meest machtige kunststroming van na WO II in de Verenigde Staten en daarbuiten.

Uit de lectuur van deze inhoudelijk diepgaande publicatie blijkt nogmaals hoe marginaal bekende figuren zoals Adolph Gottlieb van groot belang waren als intellectuele gangmakers van vernieuwing, reflectie en … avant-garde.

Luk Lambrecht

De fraaie tentoonstelling/retropectieve Adolphe Gottlieb loopt nog tot 9 januari 2011 in het Peggy Guggenheim Museum in Venetië. Het boek is te koop in de betere kunstboekhandel.