‘Een jaar na de verkiezingen: MR-voorzitter Bouchez heeft de sleutel naar de toekomst in handen’

‘Om een federale regering te maken is de MR altijd nodig, en uiteraard is verder werken met de huidige ploeg het meest ideale scenario voor voorzitter Georges-Louis Bouchez’, schrijft professor Herman Matthijs.

Een jaar na de verkiezingen heeft dit land toch een vorm van stabiliteit: we hebben nog steeds dezelfde coalitie als in december 2018. Op historisch vlak is het wel een nieuwigheid: op federaal niveau wordt gewerkt met een minderheidskabinet. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez heeft de sleutel in handen die de toekomst bepaalt.

Het verkiezingsresultaat van 26 mei 2019 was geen succes voor de ‘Zweedse coalitie’: N-VA ging er acht Kamerzetels op achteruit, MR en CD&V elk zes, en Open VLD moet het met twee zetels minder doen. De redenen voor dit verlies zijn simpel: te veel ruzie gemaakt en te weinig gedaan voor de electorale achterban.

Het verlaten van de federale regering door de N-VA omwille van het Marrakesh-dossier, was een historische miskleun van formaat en die beslissing wordt voortaan een verplicht onderdeel in de handboeken politieke strategie en dat onder het hoofdstuk: ‘Hoe het niet moet’. Want stel dat N-VA toch in de regering gebleven zou zijn, dan bestond de regering in lopende zaken nu uit de vier Zweedse coalitiepartners met 63 zetels of 62, afhankelijk van LDD-voorzitter Jean-Marie Dedecker. Het voordeel van in een regering te zitten is steeds dat men de dossiers waarover gesproken wordt ook zelf kan zien, en in zekere zin achterover kan leunen om te wachten op eerbare voorstellen vanuit de oppositie.

Het feit dat men een federale coalitie wil opstarten zonder het Vlaams Belang, de communisten en ook het Fransdolle Défi maakt het er niet makkelijker op: men valt terug op 118 van de 150 zetels in de Kamer. Dan wordt het halen van een meerderheid al meteen een pak moelijker.

Maar veel combinaties zijn er niet mogelijk.

Ofwel de Zweedse coalitie, wat de huidige groep van 38 naar 63 zetels brengt. Gaat de N-VA dan ‘Marrakesh’ vergeten en de migratiedossiers laten voor wat ze zijn?

Met de beide socialistische partijen erbij gaat dat naar liefst 92 zetels. Maar zal de PS in een coalitie willen stappen zonder Ecolo? (Ecolo en de PTB-PVDA samen in de oppositie, dat zal vuurwerk opleveren tegen de PS.) Een tweede probleem is dan dat er een Vlaamse partij ’te veel’ meedoet. Wie gaat er dan afvallen? Als PS en SP.A samen blijven, komen we uit bij OpenVLD of CD&V. De vraag is dan of de MR en de Open VLD samen blijven? Als CD&V eruit moet, komen we uit bij de ‘Bourgondische coalitie’ met 80 zetels.

Als deze combinatie niet lukt, dan maar de Vivaldi-coalitie. Met zeven aan tafel (liberalen, socialisten, groenen en christendemocraten) geeft dat 87 zetels. Eventueel zonder de SP.A kan men verder met zes partijen en 78 zetels. Deze coalitie heeft nooit een Vlaamse meerderheid. En ondanks het feit dat vele partijen boos zijn op de N-VA, slagen ze er niet in om zo’n regering te maken. Vivaldi is wel een probleem voor de N-VA-leiding binnen de Vlaamse regering, als de twee andere partners federaal wel meedoen.

Een federale regering zonder een Vlaamse meerderheid is trouwens meer dan een gewoon een probleem in een land waar de Vlaamse deelstaat voor zowat twee derde van de welvaart zorgt. Het respect voor de diverse deelstaten moet zich uiten in een federale regering met een meerderheid in beide taalgroepen.

Verschillen

De ideologische verschillen blijven groot tussen de N-VA, de groenen, de liberalen, de socialisten en het CD&V. Wat met de staatshervorming? Het fiscaal systeem? Het tekort en de schuld? De veiligheid? Justitie? Migratie? Defensie? De corona-factuur? Bovendien blijken de meeste politici niet te willen, kunnen of mogen begrijpen dat dit land afzakt naar het welvaartsniveau van Italië, met een overbelast fiscaal systeem, een werkgelegenheidsniveau à la Frankrijk en een sociale zekerheid op zijn Scandinavisch.

Meerderheid

Er is één zekerheid op dit ogenblik, namelijk: er is voor niets een meerderheid. Met andere woorden er is geen meerderheid om te herfederaliseren, geen om te defederaliseren, geen om een regering te maken en geen om nieuwe verkiezingen te houden. De enige mogelijkheid is een minderheidskabinet, dat dateert van december 2018, en steunt op zaterdagse bijeenkomsten met zeven andere partijen.

Een andere conclusie is dat de interpersoonlijke relaties tussen de partijkopstukken meer dan slecht is. Er zitten te veel verliezers aan tafel, de ruzies hebben geleid tot een hoog aantal oplopende facturen inzake politieke afrekeningen.

Een historische nieuwigheid is het initiatief van de socialistische voorzitters, Paul Magnette en Conner Rousseau, om de federale formatie terug op gang te brengen. Een poging die dus gebeurt buiten de bestaande regering en dat is ‘du jamais vu’. Het is wel niet duidelijk of die twee voorzitters in duo werken of Magnette soloslim speelt?

Nog iets opvallend is dat de drie traditionele partijen allemaal een nieuwe voorzitter hebben. De verkiezing van Egbert Lachaert als nieuwe liberale voorzitter is een probleem voor de N-VA-leiding, want die gaat vissen in dezelfde electorale vijver.

FC Borains

Om een federale regering te maken is de MR altijd nodig en diens voorzitter heeft de sleutel in handen. Waar kan Georges-Louis Bouchez (GLB) het meeste uit halen? Uiteraard is het verder werken van de huidige ploeg het meest ideale scenario voor de voorzitter van de toekomstige ploeg in de Jupiler pro league, FC Borains. Want met 14 kamer zetels heeft de MR de Eerste Minister, een vicepremier, vijf ministers, de Senaatsvoorzitter, de permanente voorzitter van de Europese Raad en de EU-Commissaris.

Bij een intrede van de PS en Ecolo in de federale regering zal de MR heel veel verliezen, als de PS alleen toetreedt iets minder. Dus zal GLB de zaak rekken en na de zomer 2020 de rest voor de keuze stellen: nieuwe verkiezingen, waar er veel schrik van hebben, of verder doen met de huidige drie ‘oude Zweden’. Deze laatste optie is trouwens ook niet het slechtste scenario voor de Open VLD en het CD&V.

Misschien dat de ‘de facto’ informateurs eens kunnen vergadering op de locatie van FC Borains, het stadion is toch nog genoemd naar het gewezen PS regeringslid, Robert Urbain, en MR-voorzitter Bouchez zal iedereen ontvangen op de Queen-hit : We are the champions.