Bart Staes (Groen)

Dieselgate: ‘Kiest Europa voor het bewust en onnodig ziek maken van burgers?’

Bart Staes (Groen) Europees parlementslid voor Groen

‘We laten burgers en grote Europese steden aan hun lot over als het gaat om schone lucht’, schrijven Bart Staes en Bas Eickhout van de groene fractie in het Europees parlement. Zij vrezen dat het Europees parlement de fraude met de dieseluitstoot zal legaliseren.

De auto, onze collectieve heilige koe, blijft een schizofreen beestje. Aan de ene kant staan wagens symbool voor vrijheid en mobiliteit. Aan de andere kant, zeker sinds het Volkswagen-schandaal, ook voor fraude en bedrog, dodelijke slachtoffers door aanrijdingen en vooral door de “onzichtbare” uitstoot van onder meer stikstofdioxiden (NO2). Woensdag staat er een belangrijke stemming geagendeerd in het Europees parlement om hier iets aan te doen. De stemming gaat over de RDE-test (Real Driving Emissions test). En er bestaat een serieus risico dat een meerderheid van de parlementsleden stemt voor het legaliseren van fraude en het toelaten van bovenmatige uitstoot van NOx. Het zou een keuze zijn voor het bewust en onnodig ziek maken van burgers.

Stille moordenaar

Luchtvervuiling zorgt voor een toename van hart- en vaatziekten en allerlei ademhalingsproblemen. Voorzichtige schattingen stellen dat jaarlijks ruim een half miljoen Europeanen vroegtijdig overlijdt door luchtvervuiling. Daarvan zijn er 75.000, waarvan 2300 in België, specifiek te wijten aan de uitstoot van stikstofdioxide (No2) uitstoot door vervuilende dieselwagens. De Britse overheid schat het aantal Britse overlijdens door Nox op 23.500. Het Europese cijfer van 75.000 vroegtijdige doden is dus wellicht aan de lage kant. De kosten ervan voor de collectieve Europese gezondheidszorg worden al jaren geraamd op minstens 1 miljard euro. Dit soort vervuiling raakt ons dus allen. Tien jaar geleden publiceerde de ruimtevaartorganisatie ESA een onderzoek naar de concentratie van NO2 op aarde. Het toont aan dat Vlaanderen en Nederland in één van de sterkst vervuilde gebieden liggen.

Net daarom kwam er in 2007 Europese wetgeving om de schade voor de volksgezondheid te beperken. De Euro 5 en 6-normen voor wagens beperkten de maximale NOx-uitstoot voor auto’s op 80 milligram per kilometer. Het kostte ons in het EP bloed, zweet en tranen om die norm in de wetgeving in te schrijven. Echter, waar de Amerikaanse auto-industrie er allang in slaagt 40 milligram/km te halen, kregen de Europese autobouwers in 2007 een “overgangsperiode” tot september 2015 om deze norm te halen. De auto-industrie bedroog ons sindsdien schaamteloos. In werkelijkheid is de echte uitstoot van de vervuilende dieselwagen tot vijf keer hoger. Het in de VS ontdekte Dieselgate-schandaal toonde aan dat er zelfs sjoemelsoftware aan te pas kwam om door de tests te komen.

Dieselgate: ‘Kiest Europa voor het bewust en onnodig ziek maken van burgers?’

Nieuw onderzoek van de ngo Corporate Europe Observatory (CEO) – op basis van e-mails tussen de Europese Commissie en de auto-industrie verkregen via een beroep op de vrijheid van informatie wet – legt de enorme macht van die industrie pijnlijk bloot. De Europese autolobby ACEA dirigeert het schrijven van regelgeving en communiceert op een zeer amicale, collegiale manier alsof zij en de Europese ambtenaren collega’s zijn. Of soms gebeurt de communicatie op een ronduit agressieve of arrogante manier, genre “dit is voor ons onacceptabel” en “trek deze maatregel maar in”. Waar het op neer komt is: de gereguleerde schrijft zelf mee aan de regulering en bepaalt vervolgens ook nog op welk manier en in welke mate de wet zal worden nageleefd. Het is helaas een vorm van belangenverstrengeling die het Europese beleid in toenemende mate is gaan bepalen. De Europese Groene fractie vroeg de Britse ngo Influence Map een rapport over welke actoren zich op een schaal van 100 het meeste inzetten voor de bescherming van de volksgezondheid. Het mag niet verbazen maar enkele ngo’s en de milieucommissie van het EP scoren het best. Schokkend zijn toch de voorbeelden van hoe sommige lidstaten de oren laten hangen naar de auto-industrie en zelfs schaamteloos de wetenschap in twijfel trekken.

License to kill

De Amerikaanse autoriteiten verplichtten Volkswagen tot een grote terugroepactie. Er komt wellicht zelfs een rechtszaak. Niets daarvan in Europa. Terwijl Dieselgate volop brokken maakt, besloten Europese instanties tijdens een vergadering op 28 oktober 2015 dat er opnieuw nood is aan een ‘overgangsfase’. De Europese Commissie en technische experten van de lidstaten wisten toen een zogenaamde soepele ‘conformity factor’ voor de RDE-test (Real Driving Emissions test) in te voeren. Onder forse druk van de autofabrikanten.

‘Kiest het Europees parlement voor het legaliseren van softwarefraude en bedrog door de auto-industrie?’

Zij krijgen dus weer jaren uitstel voor het naleven van de wet uit 2007. De NOx-uitstootnormen voor testen op dieselvoertuigen in normaal gebruik op de weg mogen plots tot 2021 verhoogd worden met een factor 110% (tot 168 mg/km). En na 2021 wordt nog steeds een overschrijding van 50% (tot 120 mg/km) toegelaten. Dus in plaats van de wet te doen naleven, technisch perfect mogelijk, bewijzen de Amerikaanse autobouwers, krijgen hun Europese collegae een license-to-kill. We laten burgers en grote Europese steden aan hun lot over als het gaat om schone lucht.

Legalisering

Voor Europese parlementsleden onaanvaardbaar en daarom keurde de milieucommissie van het EP een bezwaar goed tegen het ongezonde besluit van 28 oktober. Komende woensdag moet het gehele parlement kiezen of ze de milieucommissie volgt. Doen de parlementsleden dat dan geldt gewoon de wet van 2007. De enige keuze voor de parlementsleden lijkt dan ook simpel: kiezen voor milieuwetgeving ter bescherming van de gezondheid van burgers en het respecteren van democratische processen. Of het legaliseren van softwarefraude en bedrog door de auto-industrie.

Wie zoals de christendemocraten toch kiest voor dat laatste – de sociaaldemocraten twijfelen nog – volgt een kwalijke drogredenering. Die luidt dat de nieuwe uitzonderingsregel nodig is omdat anders de invoering van RDE-testen op de weg vertraging oploopt…Maar de RDE-test werd al goedgekeurd, de stemming gaat nu enkel over de toegestane foutenmarge. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de foutenmarge gemiddeld 18,75% bedraagt. Souplesse moet mogelijk zijn, maar een afwijking van 110%?

Organisaties als Test-Aankoop, BBL en Kom op tegen Kanker schreven deze week aan de Belgische europarlementsleden dat het akkoord van 28 oktober “louter politiek geïnspireerd” is om “de industrie uit de wind te zetten”. Deze organisaties roepen net als wij op om het te verwerpen.

Doen we dat niet dan herschrijven we ook de democratische spelregels. De wetgeving in 2007 werd vastgelegd door de milieuministers en het Europees parlement. Maar deze uitzonderingsregels zijn een poging om die te herschrijven zonder medewerking van het Europees Parlement. Dit zorgt voor een gevaarlijk precedent. Waarom nog het wetgevende proces doorlopen als je dit soort achterpoortjes kan gebruiken? In een Europa waar het democratisch deficit als een fundamenteel probleem geldt, is dit een recept voor nog meer euroscepticisme.

Bart Staes en Bas Eickhout, Europese parlementsleden voor Groen en GroenLinks

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content