Marc De Vos

De slagschaduw van BHV

Marc De Vos Visiting fellow bij de denktank Itinera

BHV zal dus gesplitst worden. Dat is op zich historisch, althans in de betekenis dat het opmerkelijk is, afgemeten aan de decennialange impasse rond dit pijnpunt van de Belgische taalverkaveling.

Of het ook historisch zal blijken in de zin dat het voor toekomstige generaties een moment van betekenis in de vaderlandse geschiedenis zal zijn, is nog de vraag.

Alle details van het compromis zijn nog niet bekend. Communautaire akkoorden hebben altijd dubbele bodems en tegengestelde verwachtingen bij beide kampen, waarvan de uitkomst pas in de loop der jaren duidelijk wordt. Ze staan ook steevast op de bewegende sociologische en demografische onderstroom van bevolkingsevolutie, met name in en rond Brussel. Daardoor genereren ze effecten die de ondertekenaars niet kunnen vermoeden of voorspellen.

Afspraak binnen pakweg veertig jaar. Het belangrijkste dat we vandaag kunnen zeggen, is dat de blokkade die elke normale regeringsvorming sinds 2007 de weg heeft versperd, is opgeruimd.

Het symbool is van de baan, maar alle essentiële zaken liggen nog midden op de baan. Te beginnen met bevoegdheden en centen.
Veel belangrijker dan BHV is de kwestie van welk beleidsniveau waarvoor bevoegd is en met welke middelen. Dat zal bepalen of het land beter bestuurbaar wordt, of solidariteit tussen de regio’s aan meer verantwoordelijkheid wordt gekoppeld, en of regionale bevoegdheden meer op regionale belastingen gaan stoelen. Dat zijn voor de transparante werking van onze democratie noodzakelijke en cruciale vragen, die doordachte en stabiele antwoorden verdienen.

Het valt te verwachten dat het compromis over BHV hier een politieke slagschaduw zal op werpen, getuige daarvan de nu al aangekondigde genereuze cheque voor Brussel.

Daarnaast is er de onmiddellijke nood om miljarden te vinden voor de begroting van 2012. Ofwel moet een ontslagnemende regering met een opgestapte premier op een drafje zowat 6 miljard bijeen sprokkelen, ofwel moeten acht partijen aan de tafel snel hetzelfde doen met wat extra overuren onderhandelen. Maar een begroting à la Royco Minute Soup is wel het laatste dat we nodig hebben. De miljarden voor 2012 zijn niet eenmalig. Net zoals vele andere Europese landen, staat België voor een terugkerende begrotingsuitdaging door een combinatie van vergrijzingskosten, laag groeipotentieel en groot overheidsbeslag.

Structurele budgetproblemen vergen structurele oplossingen. Dat betekent onder andere een grondige en doordachte belastinghervorming, een brede pensioenhervorming, strategische ingrepen voor een efficiëntere gezondheidszorg, een moderne visie op overheidswerking en een groot leeftijdspact voor langer werken. Alleen een politiek mirakel kan de begroting van 2012 aan zo een hervormingspad verbinden. We krijgen de facto een noodbegroting die veel politieke energie zal draineren naar nieuwe symbooldiscussies over besparingen en belastingen, maar die de weg naar duurzame beleidshervormingen verder zal bemoeilijken.
BHV mag dan al weg zijn, de gevolgen van de BHV-impasse zullen nog lang nazinderen. We hebben grote achterstand opgelopen in noodzakelijke sociaaleconomische hervormingen. We moeten nu dweilen met de kraan open. Een nieuwe golf van bevoegdheidsverdeling tussen het federale en de regio’s zal tijd vergen om te renderen en zal ook ongetwijfeld nieuwe werkingsproblemen brengen. Met het begrotingswater aan de lippen dreigt improvisatie en oplapwerk, terwijl we nood hebben aan grondige verbouwing.

Het is nooit te laat om een meer strategische koers te varen. Samen met anderen pleit ik bijvoorbeeld al lang voor een experten-commissie voor belastinghervorming en besparingsstrategie. Het kan nog altijd. Maar voor 2012 is het wel te laat, helaas.

Marc De Vos doceert aan de UGent en is directeur van de denktank Itinera ( www.itinerainstitute.org ). Hij schrijft deze wekelijkse column in eigen naam. Twitter @devosmarc

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content