Rik Van Cauwelaert

De regering van Elio Di Rupo is een Europese onderaannemer

Rik Van Cauwelaert Rik Van Cauwelaert is directeur van Knack.

Eind deze week zal Elio Di Rupo, als eerste minister van het federale koninkrijk België, tijdens zijn eerste Europese top kennis nemen van zijn marsorders.

Bijna 24 uur lang bogen formateur Elio Di Rupo en de voorzitters van de zes regeringspartijen zich over de verdeling van de bevoegdheden over dertien ministers en zes staatssecretarissen. Het was een passend, wat potsierlijk slot voor de langste formatiecrisis uit de Belgische politieke geschiedenis.

En terwijl Di Rupo en de onderhandelaars bakkeleiden over bevoegdheden en over wie nu eigenlijk welk overheidsbedrijf in portefeuille kreeg, werd een eind verderop in de stad, in de buurt van het Schumanplein, gesleuteld aan een van de meest ingrijpende bevoegdheidsoverdrachten ooit – niet naar de regio’s maar naar Europa.

Eind deze week zal Elio Di Rupo, als eerste minister van het federale koninkrijk België, tijdens zijn eerste Europese top kennis nemen van zijn marsorders, opgesteld in Berlijn door kanselier Angela Merkel en haar Bundesbankadviseurs, en vastgelegd in een bindende afspraak over een begrotingspact, zeg maar een budgettaire unie. Vorige week gaf ECB-voorzitter Mario Draghi, voor een zo goed als leeg Europees Parlement, al een eerste hint in die richting.

Zo’n begrotingspact is de voorwaarde die de Duitsers hebben afgedwongen om nooddruftige eurolanden toe te laten een beroep te doen op noodfondsen die via omwegen afkomstig zijn uit de koffers van de Europese Centrale Bank.

Die budgettaire unie komt erop neer dat de eurolanden zich strikt moeten houden aan het Stabiliteitspact en hun begrotingstekort onder 3 procent en hun schuldgraad onder 60 procent moeten duwen.

Eurolanden die de begrotingsnonchalance al te ver drijven, wacht een financiële sanctie. De Duitsers gaan evenwel nog een stap verder: ook de uitgaven moeten onder controle, en als het even kan zal de opgelegde begrotingsdiscipline in de respectievelijke grondwetten worden verankerd.

Afgelopen weekend kreeg Angela Merkel de steun van gewezen Commissievoorzitter Jacques Delors, die toegaf dat de invoering van de euro inderdaad fout werd aangepakt. Niet alleen was de politieke integratie onvoldoende gevorderd, bovendien gingen enkele eurolanden ook roekeloos lenen, wist Delors. Daar wordt nu wat aan gedaan.

Als dit begrotingspact onverkort wordt aangenomen door de regeringsleiders, dan dragen de eurolanden het grootste deel van hun soevereiniteit over aan Europa. De regering van Elio Di Rupo wordt dan een onderaannemer van Europa en het federale parlement verliest een groot deel van zijn controle over de begroting en dus over de uitvoerende macht. Het al of niet goedkeuren van de begroting is immers het ultieme wapen van het parlement tegen de regering. Die controle komt voortaan in Europese handen. En dat degradeert België tot een naam boven een Europees loket.

Voor grote Europese landen wordt dat even wennen. Vooral voor Frankrijk, erg gesteld op zijn soevereiniteit, komt dit neer op een diepe buiging voor Duitsland. Precies wat François Mitterrand wilde vermijden toen hij de Duitse kanselier Helmut Kohl de muntunie aanpraatte. De Fransen bekeken tot voor kort Duitsland als het trekpaard van Europa gemend door een Franse voerman. Maar Frankrijk heeft de financiële ondersteuning door Duitsland nodig om zijn kredietwaardigheid te behouden en zijn banken van de nodige kredietlijnen te voorzien.

De eurocrisis heeft de Frans-Duitse verhouding duchtig door elkaar geschud.

Of het Duitse plan een oplossing biedt voor de eurocrisis, moet blijken. Belangrijker is de vraag of die doorgedreven Europese centralisering – federalisering in het Europese jargon – door de bevolking zal worden gewaardeerd.

Volgens de Britse professor Larry Siedentop, auteur van Democracy in Europe, dreigt hier een diepe institutionele crisis. Omdat de Europese zaak alleen nog in puur economische termen wordt besproken. In naam van economische belangen werden in Griekenland en Italië democratisch verkozen premiers en hun regeringen door Europa aan de kant gezet. De Grieken mochten niet eens een referendum organiseren. Want, zo klonk het in de Europese hoofdkwartieren, de Grieken hebben geen verkiezingen nodig, maar hervormingen.

De Europese elite, zegt Siedentop, denkt niet langer in politieke termen en waarden, zoals spreiding van macht en politieke verantwoordelijkheid. Economische groei gaat duidelijk voor op burgerschap, stelt Siedentop vast. Europa zal aan elkaar worden gesmeed met begrotings- en andere -pacten, of de burgers dat nu willen of niet.

Soevereiniteit inleveren om de welvaart te bevorderen, dat kan de Europese burger begrijpen. Dat soevereiniteit wordt afgestaan om hem drastische saneringen te kunnen opleggen en vooral de banken overeind te houden, valt moeilijker uit te leggen. De regering van Elio Di Rupo krijgt het daar nog moeilijk mee.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content