‘De olympische atleten in Flanders Fields 1915: symbool van een verloren, jonge, beloftevolle generatie’

Herwig Reynaert en Bart Vangrysperre vertellen in deze bijdrage het verhaal van een aantal olympische atleten die rond Ieper gesneuveld zijn in WOI. ‘Geïndividualiseerde verhalen maken trouwens de impact van de oorlog tastbaarder’, vinden zij.

Een Syrische arts beroert tot tranen toe met beelden van een aanval met chloorgas in Syrië. Het menselijke leed is ondraaglijk.

100 jaar terug in de tijd. 22 april 1915 lijkt een mooie lentedag te worden. Om 17u barst echter de hel los. Het Duitse leger probeert een bres in de verdediging rond Ieper te slaan. De Duitsers draaien de ‘gaskraan’ open. Het gas vernietigt de Franse linie. Ook de Canadezen krijgen al snel een gaswolk over zich heen. Heel wat soldaten laten het leven. Ook de Olympische atleten James Duffy, Geoffrey Barron Taylor en Gilchrist Stanley Maclagan laten respectievelijk op 23, 24 en 25 april 1915 het leven.

Ze staan symbool voor een verloren, jonge, beloftevolle generatie. Geïndividualiseerde verhalen maken trouwens de impact van de oorlog tastbaarder voor het grote publiek en niet in het minst voor de huidige jonge generatie.

Aantallen van gesneuvelde soldaten verbazen ons nog steeds maar raken niet altijd meer. Op het graf van de Olympische atleet Kenneth Powell in Loker staat ‘resurgam’ (Ik zal verrijzen). Sporthelden, die blijven leven in hun records en prestaties, beroeren ons wel. Tijdens de Olympische spelen van 1908 en 1912 streden ze sportief. In 1914 weerklonk echter het ‘startschot’ van de Eerste Wereldoorlog. Voor velen was de Olympische droom voor altijd voorbij.

Olympische marathon

Stockholm 1912. De Canadees Duffy wordt 5^de op de Olympische marathon. Boston, 20 april 1914. Duffy wint de Boston Marathon. Na een beklijvende wedstrijd mag hij het zegegebaar maken. Zijn landgenoot Edouard Fabre wordt tweede. Een krant kopt ‘Duffy wins marathon. Fabre, Second, Makes it Closest Finish Ever.’

23 april 1915. Duffy is dood. Een krant schrijft ‘James Duffy among the dead.’ Een week voor zijn vijfentwintigste verjaardag en vier dagen nadat zijn sportieve concurrent Edouard Fabre de Boston marathon 1915 wint. Duffy en zijn makkers hadden de opdracht gekregen om een tegenaanval uit te voeren en Kitchener’s Wood bij Sint-Juliaan (Ieper) te heroveren. Duffy haalt het niet en blijft voor altijd achter op de begraafplaats in Vlamertinge.

Zijn kruis is een blijvende herinnering aan zijn gloriejaar 1914. ‘ex long distance champion runner’. Vele (sportieve) dromen had hij nog. Olympische dromen zelfs. Een mooie toekomst lachte hem tegemoet. Duffy stond al met stip genoteerd op het favorietenlijstje voor de Spelen in Berlijn in 1916. Wannes Cappelle en Robin Aerts van het Zesde Metaal componeerden er het schitterende en ontroerende liedje ‘Spelen in Berlin’ over. ‘Ne kogel in uw benen, voor u is den oorlog gedaan. Ze pakten zijn bazatse, ze zetten hem ip den trein. Wie weet kun je nog gaan kijken naar de spelen in Berlin.’ Treffender kan je de verloren dromen niet vertolken.

Stuurman van de ‘gouden boot’

De Canadese roeier en Olympisch medaillewinnaar Geoffrey Barron Taylor vocht eveneens mee in april 1915. Hij geraakte vermist tijdens het gevecht. Men neemt aan dat hij omkwam als gevolg van gasvergiftiging. Uit een krantenbericht uit die periode blijkt de onzekerheid over zijn situatie. Zijn moeder hoopt nog dat hij niet gewond is maar zal hem nooit meer terugzien. Hij blijft met zijn naam achter op de Menenpoort.

De Britse stuurman van de ‘gouden boot’ (acht met stuurman) tijdens de Olympische Spelen van 1908 Gilchrist Stanley Maclagan sterft op 25 april 1915 als gevolg van de gasaanval. Ook hij wordt vermeld op de Menenpoort.

Stille getuigen in de Westhoek

De herdenking van 100 jaar ‘Groote Oorlog’ is ondertussen al enige tijd bezig met op 9 juli de 30000^ste Last Post in Ieper. Laat het een herdenking en eerbetoon worden aan de vele verloren duizenden en duizenden levens van jonge mensen die droomden van een gelukkig leven. Ze zagen die droom als een zeepbel uit elkaar spatten. Ouders, echtgenotes, familie, vrienden en vriendinnen bleven wezenloos en troosteloos achter. Iedere dag overkomt dit nog veel te veel mensen. ‘Het Treurende Ouderpaar’ van de Duitse kunstenares Käthe Kollwitz, die haar achttienjarige zoon Peter in de oorlog verloor, op het Duitse militaire kerkhof in Vladslo blijft er de stille getuige van.