Rik Van Cauwelaert

De ijskast van Angela Merkel

Rik Van Cauwelaert Rik Van Cauwelaert is directeur van Knack.

In Duitsland spreken ze van de ijskastmomenten van kanselier Angela Merkel. Dat komt omdat Merkel, toen ze in 1982 haar eerste man Ulrich Merkel verliet, alleen de ijskast meenam.

In Duitsland spreken ze van de ijskastmomenten van kanselier Angela Merkel. Dat komt omdat Merkel, toen ze in 1982 haar eerste man Ulrich Merkel verliet, alleen de ijskast meenam.

Een eerste belangrijk ijskastmoment in haar politieke carrière was de uitschakeling eind 1999 van haar beschermheer, bondskanselier Helmut Kohl, die in een mistige zaak van partijfinanciering was verstrikt.

De afgelopen twee jaar, sinds het uitbreken van de eurocrisis, reeg Angela Merkel de ijskastmomenten aan elkaar. Tot grote ergernis van de meeste Europese regeringsleiders en de tenoren in het Europees Parlement. Want die konden maar niet begrijpen dat Merkel zich blijft verzetten tegen de uitgifte van euro-obligaties en tegen het opendraaien van de geldkraan door de Europese Centrale Bank, opgetrokken naar het beeld en de gelijkenis van de Bundesbank, om noodlijdende eurolanden en wankele banken van verse middelen te voorzien.

Vorige maandag liet voorzitter Herman Van Rompuy van de Europese Raad zich in het radioprogramma De Ochtend tot enige confidenties verleiden. Zo verklapte hij nu en dan, maar dan onder vier ogen, de Duitse kanselier Angela Merkel de les te lezen. Daar hoort een mens van op. Want voorzitter Van Rompuy leek het over de hele lijn grondig eens met Merkel.

Euro-obligaties, sprak Van Rompuy, kunnen alleen aan het einde van de rit, wanneer de lidstaten hun begroting op orde hebben. Laat dat nu net het aambeeld zijn waar Merkel en haar adviseurs van de Bundesbank voortdurend op hameren.

De Europese top van vorige week was voor Merkel weer zo’n ijskastmoment. Want ze haalde haar ultieme slag thuis: de lidstaten krijgen een begrotingsunie opgelegd. Veel te lang was de euro, om de woorden van Van Rompuy te gebruiken, een slaappil die de meeste lidstaten gevoelloos maakte voor de eigen begrotingspijnen. Daar komt nu een einde aan.

De lidstaten die tegen de begrotingsunie zondigen, worden gestraft. Sommigen lijken aan dat laatste te twijfelen. Maar de Duitsers laten er geen twijfel over: ‘Wij willen staalharde garanties, de engagementen moeten op papier staan, we willen de verzekering dat de schuldigen worden gestraft.’

Ook premier Elio Di Rupo, die na ruim 540 dagen eindelijk een federale regering bij elkaar had, bleef geen keus. Nog voor hij in de Kamer van Volksvertegenwoordigers het vertrouwen kreeg, moest Di Rupo, zonder voorafgaand parlementair debat, instemmen met de begrotingsunie. Wat neerkomt op een beslissende overdracht van nationale soevereiniteit – al spreekt de Franse president Nicolas Sarkozy liever een over een gedeelde soevereiniteit.

De Britse premier David Cameron, ooit een graag geziene gast in Berlijn, kon zich niet vinden in de nieuwe afspraken. Cameron eiste bijkomende garanties voor de City. Koelweg zette Merkel hem aan de kant – nog zo’n ijskastmoment.

Het gevaar, hier en daar geopperd, dat het Verenigd Koninkrijk als gevolg hiervan uit Unie stapt of valt, leek Merkel niet bijzonder te verontrusten.

Een kleine tien jaar geleden werd Duitsland bestempeld als de zieke man van Europa. Nadat eerst haar socialistische voorganger kanselier Gerhard Schröder een reeks doortastende sociale en economische hervormingen oplegde, heeft Merkel die begrotingsrigueur volgehouden en zelfs verscherpt.

Sinds het uitbreken van de eurocrisis heeft Merkel heel koppig de Europese Unie die richting uitgestuurd. Dat deed ze helemaal alleen. Hoewel ‘Merkozy’ een Europees jargonwoord werd voor de Frans-Duitse samenwerking, was het aandeel van de Franse president Nicolas Sarkozy in de Europese bijsturing veeleer miniem.

Zo slaagde Merkel erin de Duitse publieke opinie te doen bijdraaien. Terwijl haar leermeester Helmut Kohl voor het thuisfront de Unie onveranderlijk aanprees als de beste garantie voor vrede in Europa, kwam Merkel altijd heel nuchter uit de schors: ‘Als de euro valt, valt Europa en dan volgt de wanorde.’ Zo simpel is dat.

In oktober stond de peilingwijzer nog op 45 procent, intussen steunt twee derde van de Duitsers de europolitiek van Merkel.

De verduitsing van de Europese Unie maakt de Duitse kanselier feitelijk tot de schaduwpremier, zo niet de echte premier van België. Daarom koos de Knack-redactie Angela Merkel tot Mens van het Jaar.

De collega’s van Knack Weekend bekronen een collectief: de jonge ontwerpers van het bureau De Invasie. De redactie van Knack Focus koos voor acteur Matthias Schoenaerts, indrukwekkend in de film Rundskop en met Hollywoodallure in The Loft.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content