‘De collega’s werken thuis’

Frank Van Massenhove, rood van signatuur, heeft een revolutie ontketend bij de FOD Sociale Zekerheid.

“Mijn vrouw zal bij het bekijken van deze uitzending zeker vragen van welke designer uw jurkje is.” Frank Van Massenhove, voorzitter van de FOD Sociale Zekerheid, is kort van geheugen. Het is ongeveer de derde keer dat ik hem de voorbije jaren interview. Hij stelt me iedere keer dezelfde vraag. Het antwoord is iedere keer hetzelfde.

Van Massenhove hecht belang aan het vestimentaire. Hij steekt steeds in het strakste pak, draagt hippe kousen en een niet te ontwijken bril. Het is ook een enthousiast iemand. De lach in de aanslag, oneliners rollen er probleemloos uit, en hij heeft een mening.

Over hoe wij werken bijvoorbeeld. De wereld loopt vol slechte bazen, vindt hij. Die geen vertrouwen hebben in hun mensen, die te weinig laten blijken hoe goed hun mensen wel zijn. Controlefreaks zijn het, en hun rijk is stilaan uit.

Frank Van Massenhove, rood van signatuur, heeft een revolutie ontketend bij de FOD Sociale Zekerheid. Mensen in zijn organisatie moeten gelukkig zijn, weer greep krijgen op hun leven, en dus thuis kunnen werken. Hij elimineerde 3 verdiepingen in zijn kantoorgebouw, investeerde fors in ICT en een blitse facelift van de kantoorruimtes die nog overbleven. Het resultaat? De FOD werd performanter en sindsdien wordt er 9 miljoen euro per jaar uitgespaard.

Dat klinkt prachtig. Maar er is ook een keerzijde. Vergeet het dat je kan besparen op personeelskosten, zegt Van Massenhove. In 2002 was 80 procent van de ambtenaren laaggeschoold. Ondertussen is in zijn organisatie het aantal mensen teruggebracht van 2100 naar 1300. Voor elke drie laaggeschoolden die met pensioen gingen werd één hooggeschoolde binnengehaald.

Gedaan dus met madame Arabelle, die humeurig de koffie rond brengt. Gedaan dus met Jomme Dockx, die doet alsof hij dossiers voor u opsnort. Gedaan met sociale tewerkstelling bij de overheid? Ik vraag me af of Van Massenhove daar ooit al een boom over heeft opgezet met Elio Di Rupo op één of andere receptie met lauwe cava.

Kenniswerkers zijn duur. Maar ze renderen. En de prijs van hun baas valt mee: Van Massenhove incasseert jaarlijks dik 80.000 euro in zijn loonzakje. Jannie Haek van de NMBS vangt tot nader order een klein half miljoen. Over zijn rendement durf ik geen uitspraken te doen, maar ik denk dat we dat vooral niet moeten overschatten.

Frank Van Massenhove is overtuigd van zijn zaak. De eerste zin uit zijn boek “De collega’s werken thuis”, luidt: “Zou u het zich tien jaar geleden hebben kunnen voorstellen dat een overheidsdienst als benchmark zou dienen voor het nieuwe werken?” Hij schreef het boek overigens samen met Tom Auwers, zijn rechterhand en strategisch directeur van de FOD Sociale Zekerheid.

Tientallen privé-bedrijven maakten reeds een afspraak met Auwers en Van Massenhove om te bestuderen hoe zij dat nieuwe werken implementeren. Ik kan dat alleen toejuichen. Ikzelf werk af en toe thuis en ben sindsdien een gelukkiger mens. En ja, ik werk ook ’s nachts, met plezier. En ja, ik sta wel eens om half vier aan de school om mijn kinderen te omarmen. En ja, ik sta niet zo vaak in de file. Stel je voor dat we nu eens met zijn allen wat meer thuis werken? Dan wordt dat masterplan van Antwerpen gewoonweg overbodig.

Maar dan moeten bazen vertrouwen hebben. En de vakbonden moeten meewillen. Hoe Frank en Tom het deden bij hun FOD? Van Massenhove laconiek: “De leden smeekten bij hun vakbondsleiding: ge gaat dit toch niet tegenhouden zeker!”

We stappen de schminkkamer uit in de richting van de inkomstbalie, waar de twee topambtenaren een ticket krijgen, dat hen zal toelaten de parking te verlaten. Terwijl ze verdwijnen door de draaideur, wuif ik hen uit, zoals steeds in mijn jurkje van Edouard Vermeulen van modehuis Natan.

Frank Van Massenhove en Tom Auwers zijn dit weekend te gast in Z-Talk Goossens op Kanaal Z.