‘Dat Michel I de Tobintaks op financiële speculatie zou saboteren, stond in de sterren geschreven’

‘Sinds deze regering in het zadel zit, zijn we afgegleden van voorvechter tot doodgraver van de internationale belasting op financiële speculatie’, schrijven John Crombez en Dirk Van der Maelen van SP.A. ‘Danst deze regering naar de pijpen van de grootbanken?’

Dat deze regering de Tobintaks op financiële speculatie zou saboteren, stond in de sterren geschreven. Een adviseur van onze minister van Financiën beschreef de “schadelijke effecten” van zo’n financiële transactietaks immers breeduit in zijn tijd bij Ernst & Young. Het verbaast dan ook niet dat minister van Financiën Johan Van Overtveldt dezelfde argumenten aanhaalt om een akkoord over de Tobintaks op Europees niveau te blokkeren. Die argumenten zijn een bestelling op maat van de lobbyfiscaliteit: voordeelregimes voor diamantairs en de nucleaire sector aan de ene kant en het blokkeren van belastingen voor de grootbanken aan de andere kant.

Even terug in de tijd. Het idee om een internationale belasting te heffen op financiële speculatie is al enkele decennia oud. België was daarin steeds een voorloper. Zo keurde het parlement al in 2004 een wet goed die zo’n taks invoert, op voorwaarde dat alle eurolanden zouden meewerken. Maar het is pas tijdens en na de financiële crisis van 2008 dat de Tobintaks bovenaan de politieke en maatschappelijke agenda kwam. Omdat u en ik de banken toen gered hebben en daar vandaag nog altijd de gevolgen van dragen, leek zo’n taks ons – en velen met ons – niet meer dan logisch.

Naast een logische bijdrage van de bankensector gaat de Tobintaks immers over het fiscaal afraden van nutteloos gedrag. Gedrag waarbij enkelen hyperwinsten realiseren wanneer het goed gaat, en de hele samenleving laat betalen wanneer het misloopt. De politieke steun groeide snel en in 2011 maakte de Europese Commissie een concreet voorstel. Maar al snel keerden enkele landen hun kar. Ons land bleef toen terecht in de frontlinie en besliste om door te drukken met 10 anderen. Het zijn precies die onderhandelingen die nu hun einde naderen. En wat zien we nu? Sinds deze regering in het zadel zit, zijn we afgegleden van voorvechter tot doodgraver. Begrijpe wie kan.

Lobbycampagne

Een bijdrage – een Tobintaks komt neer op een belasting van 0,1% of 0,01% op financiële speculatie – kunnen we nochtans best gebruiken om te investeringen in de reële economie, dachten wij. Of om de lasten op arbeid te verlagen, dachten wij opnieuw. Of om onze economie weer op de rails te krijgen en nieuwe jobs te creëren. Maar blijkbaar denkt deze regering daar anders over. Of is de pijnlijke waarheid dat ze naar de pijpen danst van de grootbanken? De lobbycampagne draait al jaren op volle toeren.

Zo sturen Belgische en Europese grootbanken met de regelmaat van de klok tal van opgeblazen cijfers de wereld in om de Tobintaks in diskrediet te brengen. Een greep uit hun aanbod: de Tobintaks kost de staatskas geld, tast ieders portemonnee of betekent niks minder dan het einde van de financiële sector. Het ging zelfs zo ver dat we de eerste cijfers die ze ons toen voorlegden ronduit hilarisch vonden. En zo zijn we meer dan tien jaar later terug naar af.

Opnieuw zijn we beland bij de enige rode draad die deze regering sinds haar samenstelling bindt: grootbanken, diamantairs, nucleaire spelers, de tabaksindustrie en andere machtige groepen krijgen keer op keer gehoor en worden op hun wenken bediend. En de rekening, die betalen keer op keer de gezinnen van dit land.