‘Dag van de onzichtbare mantelzorger: door corona zagen we maar het topje van de ijsberg’

‘Wanneer gaan we als samenleving aandacht hebben voor de eenzaamheid, de isolatie en mentale problemen van de mantelzorger en de ouderen die thuis worden verzorgd?’, vragen Mieke Vogels en Anne Dedry.

Hoe sterk is de eenzame mantelzorger die krom gebogen over zijn stuur, zichzelf een weg baant uit corona.

21 maart is traditioneel de dag van de zorg. Nooit was zorg zichtbaarder dan het voorbije coronajaar. Vooral de trieste beelden uit de woonzorgcentra blijven nazinderen. Nochtans is dit maar het topje van de zorgijsberg.

1,3 miljoen Vlamingen is ouder dan 65. Dit betekent dat volgens de virologen 1 op 5 Vlamingen tot de ‘coronarisicogroep’ hoort. De kans op een achterliggende kwaal neemt immers toe met de leeftijd. Gelukkig is 65 jaar geen synoniem van zorgbehoevendheid.

Vlaanderen voorziet dan ook ‘maar’ 61 woonzorgbedden per duizend 65+’ers. Bovendien wil het beleid de opname van ouderen in woonzorgcentra zo lang mogelijk uitstellen. Vlaanderen rekent op de professionele thuiszorg, maar pas na en aanvullend op de mantelzorgers die zwaar zorgbehoevende ouderen zo lang mogelijk thuis verzorgen.

Uit de cijfers van het federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg leren we dat 13,6% van de bevolking die 65 of ouder is langdurige professionele zorg krijgt. Van die zwaar zorg behoevende ouderen verblijft 8% in een woonzorgcentrum, 5,5% krijgt thuiszorg en wordt voornamelijk ondersteund door een mantelzorger.

Die mantelzorger komt tijdens deze coronacrisis niet in beeld en wordt aan zijn lot overgelaten. Nochtans is de druk op de mantelzorger in deze coronatijd bijzonder groot. De angst om de ziekte te krijgen is dubbel: angst dat de kwetsbare oudere ziek wordt, maar ook de angst om zelf ziek te worden, wie zal er dan de zorg overnemen?

De angst voor het coronavirus maakt dat niet-medische hulp zoals poetshulp, oppas of gezinszorg wordt opgezegd. De coronaregels bepalen bovendien dat kinderen, kleinkinderen, vrienden, familie en buren niet meer mogen binnen komen. Ook de exit in coronatijd, een wandeling in de natuur, is niet weg gelegd voor de mantelzorger, het is immers veel moeilijker om iemand te vinden die de zorg even overneemt. De angst en de eenzaamheid wegen zwaar. Sociaal isolement loert om de hoek.

Ook de profesionele thuiszorg staat onder druk. Net als in de woonzorgcentra vallen thuisverzorgers uit, alleen worden ze niet vervangen: het aantal uren zorg wordt gewoon afgebouwd.

Meer zelfs, soms worden thuisverzorgers ingezet om het personeel te vervangen in de woonzorgcentra waar ten gevolge van corona een personeelstekort ontstaat en dit ten koste van de broodnodige zorg aan huis.

Ook nu er een vaccin is, blijft de mantelzorger in de kou staan. In de woonzorgcentra zijn bewoners personeelsleden en vrijwilligers samen gevaccineerd. De vaccinatie van de zwaar zorgbehoevende die thuis wordt verzorgd, wordt steeds verder naar achter geschoven en de mantelzorger wordt niet mee gevaccineerd, hij behoort niet tot de prioritaire groep.

Het hele vaccinatiebeleid is gericht op mensen die zorg krijgen in voorzieningen. Zo worden personen met een handicap die in een instelling wonen, gevacineerd als prioritaire groep. Wie in diezelfde instelling voor dagopvang komt en verder kan rekenen op een mantelzorger, wordt niet mee gevaccineerd. Begrijpe wie kan.

Wanneer gaan we als samenleving aandacht hebben voor de eenzaamheid, de isolatie en mentale problemen van de mantelzorger en de ouderen die thuis worden verzorgd? Is de minister van Welzijn de mantelzorgers vergeten? Uit het oog uit het hart? Zijn ze onder de Covid-mat geveegd?

Laten we op 21 maart alvast een applaus organiseren voor de mantelzorger.

Mieke Vogels is gewezen minister van welzijn en gewezen volksvertegenwoordiger voor Groen.

Anne Dedry is voorzitter van GroenPlus en auteur van verschillende boeken over mantelzorg.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content