Vlaams Fonds voor de Letteren: ‘Niet Mia Doornaert, maar de Vlaamse regering is het probleem’

Vlaams parlementslid voor Groen Bart Caron over de Vlaamse regering die Mia Doornaert voorgedragen heeft als nieuwe voorzitter voor het Vlaams Fonds voor de Letteren: ‘Het probleem is het niet respecteren van de regels door de regering.’

Mia Doornaert wordt voorzitter van het Vlaams Fonds voor de Letteren. Dat hoopt de Vlaamse regering althans. Niet dat ze van mening zou veranderen, koppig als deze ploeg is. Maar het zou de regering wel sieren als ze zelf de wetgeving zou respecteren.

Ik wil het hier zelfs niet hebben over mevrouw Doornaert. Veel ideologische verwantschap is er tussen ons niet, integendeel. Misschien nog wel wat gedeelde culturele interesse, zo mocht ik ervaren tijdens de pauze van een finaleavond van de Koningin Elisabethwedstrijd voor zang. Maar goed, het Cultuurpact bepaalt deels hoe je zo’n bestuur samenstelt, en we hebben in Vlaanderen nu eenmaal een rechts-conservatieve meerderheid. Helaas, maar zo werkt de democratie nietwaar? Dat de koningin-hoedster van rechts-conservatief Vlaanderen voorzitter wordt van het Fonds mag dan ook niemand verwonderen. Het typeert N-VA, want mevrouw Doornaert werd blijkbaar door de partij van de verandering voorgesteld.

Neen, het probleem is het niet respecteren van de regels door de regering. Even toelichten. Het decreet bevat de volgende bepaling:

‘De Vlaamse Regering stelt op voordracht van het zittende Fondsbestuur zeven bestuurders aan voor een termijn van vier jaar. Daarnaast stelt de Vlaamse Regering op voordracht van het Fondsbestuur onafhankelijke bestuurders aan tot op het einde van de voormelde termijn van vier jaar (…)’

De Vlaamse Regering stelde inderdaad de eerste zeven bestuurders aan op voorstel van het uittredende Fondsbestuur. Dat gebeurt, zoals daarnet gezegd, op basis van het Cultuurpact, dus volgens de machtsverhoudingen tussen de politieke fracties in het Vlaams parlement. Vervolgens doet het Fondsbestuur een open oproep tot kandidaatstelling en vergelijkt het de verdiensten van de kandidaten. De onafhankelijke bestuurders worden nadien op voordracht van het Fondsbestuur uit lijsten van twee kandidaten per te begeven mandaat door de Vlaamse Regering aangesteld. Pas als het Fondsbestuur volledig is, doet het een voorstel van voorzitter aan de regering. Zo moet je artikel 7 toch lezen:

‘De Vlaamse regering benoemt de voorzitter van het Fondsbestuur, op voordracht van het Fondsbestuur dat uit zijn leden een kandidaat-voorzitter kiest. Het Fondsbestuur kiest uit zijn leden een ondervoorzitter.’

Maar wat besliste de Vlaamse regering? Het vaardigde een uitvoeringsbesluit uit met de volgende tekst:

‘Art. 2. De volgende persoon wordt benoemd als voorzitter van het Fondsbestuur van het Vlaams Fonds voor de Letteren : 1°. Mevrouw Mia Doornaert.’

In de bijhorende nota aan de Vlaamse regering staat daarentegen: ‘Conform artikel 7, §5 van het decreet van30 maart 1999 benoemt de Vlaamse Regering tevens de voorzitter van het Fondsbestuur op voordracht van het Fondsbestuur.’

Let even op de cursieve woorden. Hoezo, conform artikel 7? Hierklopt iets niet. Hoe kan je als Fondsbestuur een voorzitter voordragen als het Fondsbestuur nog niet is samengesteld en derhalve nog niet kon bijeenkomen? Zeker ook als dat bestuur nog onvolledig is, er moeten immers nog vier onafhankelijke bestuurders toegevoegd worden.

Dat is dus de kracht van verandering, de procedures niet respecteren en een voorzitter aanstellen. Politisering oude stijl. Daarmee worden de intenties van voorzitster Mia Doornaert – welke die ook mogen zijn – meteen verdacht, of zelfs politiek gekaderd. Dat hoefde niet. Maar een aanstel politiek forceren en zo doorvoeren is niet meteen iets wat literatoren en auteurs over hun kant laten gaan. De negatieve reacties, vooral gericht tegen de dame in kwestie, logen er niet om. Voor de volledigheid: de uittredende Fondsvoorzitter, Jos Geysels, werd voorgedragen door het Fondsbestuur en aangesteld door de vorige Vlaamse regering. Daar maakte Groen, de partij waarvoor Geysels eerder actief was, geen deel van uit. Het kan dus ook zonder verregaande politisering… Want net dat kan een Fonds voor de Letteren missen als kiespijn. Het gaat om de literaire kwaliteit in Vlaanderen, ongeacht de maatschappijvisie van een auteur, niet om politiek. Net daarom is het een Fonds, en worden schrijversbeurzen niet door een minister toegekend. Politisering moet in het kader van het Fonds een taboe zijn.