Stefan Brijs en Jeroen Brouwers krijgen uniek schrijversstatuut
De auteurs van Veen, Bosch & Keuning (VBK) krijgen een schrijversstatuut. Hierin geeft het uitgeverijconcern als eerste ter wereld auteurs invloed op de bedrijfscultuur en -strategie.
Het schrijversstatuut werd gisteren in Amsterdam ten doop gehouden door vertrekkend concernbaas Bert de Groot en schrijver René Appel. Maar liefst vier jaar hebben zij onderhandeld over deze overeenkomst van drie pagina’s. Auteurs als Stefan Brijs, Geert van Istendael, Benno Banard, Margot Vanderstraeten, Ivo Victoria en Jeroen Brouwers kunnen de overeenkomst tekenen als addendum bij een normaal auteurscontract.
In het schrijversstatuut legt VBK – waar onder andere uitgeverij Atlas bij hoort – vast dat het kleinschalig werkt. Auteurs kunnen persoonlijke banden onderhouden met redacteuren, uitgevers en pr-medewerkers. Ook waarborgt VBK de continuïteit van de identiteit en werkwijze van iedere aparte uitgeverij. Als de directie wijzigingen in de bedrijfsstructuur wil doorvoeren of grote overnames plant, dan verplicht het zich de auteurs daarvan tevoren op de hoogte te stellen.
Dat klinkt allemaal vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Dat bewijst dat aanleiding voor de onderhandelingen in 2007. Toen overwoog VBK-baas De Groot om samen te gaan met de uitgeverijen van het inmiddels verdwenen PCM-concern. Verschillende auteurs die ooit uit onvrede over het beleid en de bedrijfscultuur PCM hadden verlaten, moesten dat – tot hun grote ergernis – in de krant lezen. De mogelijke fusie had invloed op hun werk, maar ze hadden er niets over te zeggen.
Formeel hoeven uitgeverijen zich ook niets gelegen te laten aan hun auteurs. Zij kopen het exploitatierecht op de teksten van schrijvers – meer niet. Maar feitelijk is de relatie anders dan die tussen een bierbrouwer en de leverancier van hop. Het kan die leverancier niets schelen hoe het bier smaakt en hoe het in de markt wordt gebracht. Maar voor een auteur is het van levensbelang hoe een uitgever zijn werk redigeert, drukt en promoot.
Door het schrijversstatuut krijgen schrijvers nu voor het eerst invloed op deze werkwijze van de uitgeverij – precies zoals werknemers dat hebben via een ondernemersraad en journalisten met een redactiestatuut. Als VBK zich niet aan het statuut houdt, heeft dat ook gevolgen. Auteurs kunnen een onafhankelijke bemiddelaar inschakelen die een bindende uitspraak doet. In de eerste vijf jaar is dat de advocaat Germ Kemper.
Het schrijversstatuut regelt ook de overstap van auteurs naar een andere uitgeverij. VBK werkt daar in harmonie aan mee en belooft zich voor de eerdere titels in te blijven spannen. Ook als de auteurs deze backlist willen meenemen, stelt VBK zich coöperatief op. Maar: alleen als zij zich aan het schrijversstatuut heeft gehouden, kan de uitgeverij een vergoeding vragen. Anders kan de auteur zijn backlist zonder financiële verplichtingen meenemen.
Een van de redenen waarom er zo lang over het schrijversstatuut is gepraat, is het onderzoek naar vergelijkbare voorbeelden in de wereld. Die bleek er niet te zijn. Wel verwachten betrokkenen dat meerdere uitgevers – zeker in Nederland en Vlaanderen – snel zullen volgen. VBK is ten opzichte van andere concerns als WPG en Lannoo voor schrijvers nu immers aantrekkelijker om mee in zee te gaan.
Maarten Dessing
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier