‘Journalisten zijn dienstverleners, geen verhalenvertellers’ (Jeff Jarvis)

Internetgoeroe Jeff Jarvis opende het wereldcongres voor journalistiek en onderwijs in Mechelen met een wervelende presentatie over de manier waarop de journalist zich moet heruitvinden.

‘Iedereen is tegenwoordig journalist’, aldus Jeff Jarvis. Het komt er op aan dat journalisten zichzelf bewijzen door info te verlenen aan de community waarvoor ze werken. ‘ Zorg dat je weet wie je individuele nieuwsconsument is en geef info en service op zijn of haar maat’. En Jarvis besloot: ‘Beste journalisten: stop met verhalen vertellen. Beste opleiders van journalisten: Doop de naam van jullie instituten om en noem ze niet langer schools of journalism maar schools of informing communities’.

Jarvis, bekend van het cultboek ‘Wzgd? Wat zou Google doen?’ (2009), kwam vanmorgen het driejaarlijkse internationale congres voor journalisten en opleiders (WJEC) openen aan de Thomas More Hogeschool te Mechelen. Als een wervelwind sprak hij in de Lamotsite de 350 toehoorders uit meer dan 50 landen toe: van Afghanistan en Albanië tot Zambia en Zimbabwe.

‘We zijn in 1472’

‘Nee, we weten nog niet hoe de journalistiek er binnenkort zal uitzien. Een volgende generatie studenten zal daarvoor bepalend zijn. Want vandaag’, zo Jarvis, ‘zijn we slechts in 1472. Het heeft meer dan 50 jaar geduurd voor de gevolgen van de uitvinding van de drukkunst door Gutenberg in 1450 voor de pers effectief zichtbaar werden. Het zal niet anders zijn met de effecten van de digitale revolutie voor de journalistiek van tegenwoordig.’

Journalistieke infoplatformen

Jarvis probeerde toch al enkele nieuwe tendenzen voor de journalist in volle transitieperiode te schetsen. Eerste stelling: journalisten moeten helemaal geen sterke verhalen vertellen maar info geven. Info op maat van de gebruiker en die gebruiker daarbij ook betrekken. Op die manier creëert de journalist een platform waar iedereen die er belang bij heeft – van de overheid tot bedrijven tot individuele burgers – hun informatie invoeren. In ruil voor de betrokkenheid van de nieuwsgebruiker zouden de media dan kostenloos of quasi-kostenloos hun info delen met de gebruikers.

Google-bril

Jarvis die op het einde van zijn presentatie de Google-bril opzette die in Amerika al wel circuleert – maar nog niet in Europa – vertelde erbij dat de smartphone – en niet het tablet – hét nieuwsinstrument bij uitstek zal worden. Vermits de smartphone individuele gegevens van zijn gebruiker opslaat en signaleert, kan daardoor ook het nieuws op die smartphone op maat van de persoonlijke gebruiker worden gepresenteerd.

Ecosysteem

Jarvis liet er geen misverstand over bestaan dat journalisten weg moeten van hun traditioneel distributiemodel – ik verkoop mijn nieuwsverhaal aan diegenen die daarvoor willen betalen – en zich moeten inschrijven in de dynamiek van een lokaal ecosysteem waarvan de journalisten zelf deel uitmaken. Het wordt hun taak om de vloed aan info overzichtelijk te presenteren.

Het narratief model van de verhalende journalistiek (storytelling) heeft in die netwerkcontext afgedaan. Laat staan dat journalisten als sluiswachters (gatekeepers) zouden bepalen wat nieuws is. Kortom, de journalisten moeten opnieuw leren bescheiden te zijn en informatie verschaffen aan de gemeenschap waarvoor ze werken: dat kunnen tijdslijnen zijn of databases tot en met twitterberichten wat echt nieuw is en natuurlijk links naar andere infobronnen.

Schakel in het informatieproces

‘Do what you do best and link to the rest!’ Jarvis gebruikte zijn meest bekende oneliner als uitsmijter om te onderstrepen dat journalisten een schakel zijn in het informatieproces dat journalistiek heet. NIet meer maar zeker ook niet minder.

Het congres duurt nog tot vrijdag. Dan zal Jan Servaes het woord nemen om zijn licht te laten schijnen over de crisis van de journalistiek in the age of unreason.

Frank Hellemans