Na de uitreiking van de CeLT-prijs voor beste tijdschriftartikel aan Bart Loos, zette Jos Geysels zijn visie op de tijdschriftensector uiteen.
Onder de noemer ‘Het beste uit de tijdschriften 2011’ bekroonde de vereniging van Culturele en Literaire tijdschriften CeLT in het kader van Mind The Book de meest boeiende tijdschriftartikels van het afgelopen jaar. De lauweren gingen naar Bart Loos voor zijn essay ‘Berg en dal’ in het tijdschrift Streven. Maar het was vooral Vlaams Fonds voor de Letteren-voorzitter Jos Geysels die zich na de prijsuitreiking in de spotlights werkte met een rücksichtslos standpunt over de literaire tijdschriften.
Obama Europees?
De jury, bestaande uit Annelies Beck, Frank Hellemans, Werner Trio en aangevoerd door Knack-hoofdredacteur Karl van den Broeck, wroette zich door een stapel van 69 bijdrages. Het bleek een rijke oogst. “Vooral de algemene, eerder dan de literaire en kunstkritische tijdschriften kwamen dit jaar sterk uit de verf,” zei Van den Broeck in het juryverslag. Paul Blondeels sociologische essay ‘De verongelijkten en de onzichtbaren’ uit het tijdschrift Samenleving & Politiek en Michiel Kroeses ‘Imago en Biografie’ uit het literaire tijdschrift Deus ex Machina haalden het net niet.
Bart Loos schoot de hoofdvogel af met het essay ‘Berg en dal.’ Daarin gaat de 34-jarige cultuurwetenschapper op zoek naar het reliëf van de Amerikaanse ziel. Loos vraagt zich vooral af hoe ‘Europees’ de Amerikaanse president Barack Obama durft en wil zijn. “Mijn titel verwijst naar de hoge toppen en diepe dalen die the American way of life kenmerken. Daarin verschillen de Amerikanen radicaal van de Europeanen. Amerikanen accepteren een leven zonder vangnet. Voor een Europeaan een exotische gedachte, waar je geen vat op krijgt.” Vanuit die vraagstelling onderzoekt Loos de manier waarop Europa aanspraak wil maken op de figuur van instant-icoon Obama, als tegengif voor zijn oer-Amerikaanse voorganger George W. Bush.
Supertijdschrift?
Loos ontving zijn prijs uit handen van de juryvoorzitter Karl Van den Broeck. De prijswinnaar moest echter al snel plaats maken voor VFL- voorzitter Jos Geysels, die benadrukte dat hij die zondag ten persoonlijken titel sprak. Hoewel de CeLT-prijs zowel de culturele als de literaire tijdschriften in de kijker zet, spitste Geysels zich vooral toe op die laatste categorie. Geysels verdedigde nogmaals het oprichten van een ‘supertijdschrift’ voor literatuur én wereld. Een voor de hand liggende verwijzing naar het Nieuw Wereldtijdschrift van wijlen Herman de Coninck. Hoewel Geysels ruimschoot de tijd nam om zijn liefde voor de gedrukte vorm te belijden, stelde hij – opnieuw – luidop de vraag of de literaire tijdschriften zoals die nu verschijnen, in gedrukte vorm zullen blijven bestaan. Vooral de hoge druk- en distributiekosten zijn hem een doorn in het oog.
Zijn initiële idee om enkele tijdschriften te laten fuseren, lijkt Geysels achter zich te hebben gelaten. Hoe zijn alternatief er dan moet uitzien, en vooral welke literaire tijdschriften hun printvorm zullen moeten opgeven, kwam het publiek niet te weten. Welke rol het internet daarin speelt, al evenmin. Voor een namiddag waarbij de literaire en culturele tijdschriften centraal hadden moeten staan, is dat een verontrustende conclusie.
Michiel Leen & Martijn Sermeus
