Staken schrijvers (n)ooit? Knack.be vroeg het aan zeven auteurs: van David Van Reybrouck en Yves Petry tot Knacks huisdichter Paul Claes en Erik Vlaminck.
In ‘Voet bij stuk’, de nieuwste satirische roman van Joseph Pearce over het schrijverswereldje, staken auteurs omdat ze vinden dat één succesvolle collega van hun uitgeverij te veel aandacht én publicitaire steun krijgt van de bonzen om de verkeerde, commerciële redenen. Hoe zit dat in het echte, literaire leven? Zijn schrijvers solidair met de stakende medemens? Of vinden ze dat ze sowieso door te schrijven tegen de stroom in roeien en dus dagelijks voor een tegenstem zorgen?
Staken schrijvers (n)ooit?
Erik Vlaminck: “Een staking is alleen nuttig voor wie als werknemer in een productieproces werkt en daar tekort gedaan wordt. In alle andere gevallen moet een mens die niet krijgt waar hij recht op heeft of die gefnuikt wordt door onzinnige wetten en regels andere manieren van protest zoeken zoals: betogen, scanderen, rechtszaken opzetten, debatten aangaan enzovoorts. Schrijvers hebben wellicht wel een apart plekje bij dit alles: ze kunnen gewoon door hun stiel uit te oefenen de vinger op welke wonde dan ook leggen. Daarom vind ik het hun verdomde plicht om verder te schrijven, ook op een zonnige stakingsdag.”
David Van Reybrouck: “Woensdag 22 april staak ik niet. Ik heb gekozen voor de literatuur bij wijze van permanente staking. Mijn printer is mijn piket. Geen dwangbevel dat mij hier wegkrijgt. Ik schrijf, dus ik staak.”
Paul Claes: “Alleen schrijvers bij een vakbond kunnen echt staken (bijvoorbeeld de scenaristen van Hollywood). Als politiek protest staken lijkt me inefficiënt (behalve als je ghostwriter bent van een politicus). Mijn eigen maatschappelijke ongenoegen ventileer ik als Dichter van Knack.”
Yves Petry:”Nooit! Zelfs niet wanneer ze zouden willen. Want een auteur werkt altijd, ook als hij staakt of toch de indruk wekt te staken.”
Johan de Boose: “Wat een idee: staken? Hoe zou een kunstenaar ooit kunnen staken? Waartegen, waarvoor, waarom? Wat hij doet is een constante commentaar op de realiteit. Kunst is toch geen ambtenarij? Ambtenaren staken: voor meer loon, tegen een imbeciele regering, etc. Maar een kunstenaar heeft niks, dus hij heeft ook niks te verliezen.
Of draai de hele redenering gewoon om. De kunstenaar staakt altijd, hij blokkeert het idiote denken, het beknibbelen, de kleingeestigheid, de politieke dwaasheid, de valsheid, het entertainment genaamd 21ste-eeuw, verkleuterde media, enzovoorts. Ik neem nu deel aan een internationale conferentie in Polen om de 100ste verjaardag van mijn meester Tadeusz Kantor te vieren (met delegaties uit Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië, Japan, Mexico, Spanje, Duitsland, Finland): onderwerp van gesprek is cultuur als bindend element van Europa, niet het geld, niet de politiek.
Benno Barnard: “Tegen elven meld ik me aan, zenuwachtig, ongeïnspireerd.
‘Waarom ben je toch altijd te laat?’ snauwt Ueber-Ich, zelf chronisch uit zijn humeur.
‘Ik zat hier gisteravond anders wel overuren te maken,’ zeg ik moe.
‘En waar is Es?’
‘Die was niet uit bed te krijgen.’
Maar zonder Es kunnen we niet beginnen, dus het heeft nog heel wat voeten in de aarde voor we mijn eerste zin van de dag aan het papier kunnen toevertrouwen.
Wij houden niet van stakers. In de socioeconomische zin van het woord kunnen wij zelf ook niet staken: we zouden onze eigen beurzensnijder zijn.
Meent u dat wij rechts zijn? Maar er ontbloeide applaus op onze zes handpalmen toen die rekkenvuller van Albert Heyn zijn narcistische baas toesprak!”
Jeroen Theunissen: “Ik werk deeltijds in het onderwijs; daar zou ik eventueel staken (al gebeurt het ook dat ik, doordat ik deeltijds werk, op de betreffende dag vrij ben). Als schrijver ben ik een kleine zelfstandige, en die lui – zoals je weet – staken nooit. Ongenoegen uiten kunnen schrijvers op dezelfde manier als andere mensen, bvb betogen. Daarnaast zijn sommige schrijvers ook publieke intellectuelen, of hebben ze in ieder geval een betere toegang dan andere mensen tot de media. Of schrijvers kunnen een vorm van politiek bewustzijn in hun kunst verwerken, al is dit niet evident, omdat de kunst uiteraard iets anders is dan politiek of maatschappelijk engagement.”
Frank Hellemans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier