Een gegeven paard – zeg: Boekenweekgeschenk – mag je niet in de bek kijken, maar Guido Lauwaert deed het toch met Verhulsts cadeaunovelle ‘De zomer hou je ook niet tegen’.
Het Boekenweekgeschenk ligt weer in de boekhandel. Bij aankoop van het ondraaglijk bedrag van 12.50 euro aan boeken krijg je het gratis en toch voor niks. Dat is maar goed ook, want negen op de tien keer is het een kort verhaal dat zonder toegevoegde suikers, smaakstoffen of bewaarmiddelen aan het tempo van tweehonderd per uur over het circuit van auteurs laptop werd gejaagd. Na een pitstop voor een haastig nazicht is het goed voor urbi et orbi.
Rustig uurtje
De verkozen racepiloot van 2015 is Dimitri Verhulst en hij heeft gedaan wat van hem verlangd werd. De lezer beleeft een rustig uurtje met De zomer hou je ook niet tegen. Een zin herlezen hoeft niet bij gebrek aan valse bochten, een barst in het wegdek en een donderslag bij heldere hemel. De startknop van de hersens indrukken is ook niet nodig. De korte inhoud staat op de achterkant van de kaft. Het binnenwerk is een verdikking ervan. Zelfs licht gehandicapten zullen geen moeite hebben, er zelfs gelukkig mee zijn, want het verhaal speelt zich af in een hoger echelon van zijn wereld, want, en nu wordt overgeschakeld naar de kafttekst: “Een man van begin zestig ontvoert een zwaar gehandicapte jongen op de vooravond van zijn zestiende verjaardag. Ze bestijgen een ogenschijnlijk willekeurige bergtop in de Provence en de man ontkurkt er enkele exquise streekwijnen. Hij vertelt waarom deze berg hun bestemming was en over de hartstochtelijke liefdesrelatie met de moeder. Als surplus krijgt de jongen zijn ontstaansgeschiedenis als verjaardagsgeschenk.”
Het gekunstelde van het verhaal, waarom de auteur het enkel om het financiële antwoord te doen was na de literaire vraag, blijkt al uit deze tekst. Een gehandicapte geef je geen wijn, beslist geen ‘zwijgzame, vegetatieve imbeciel’, zoals de ontvoerde gedetailleerd wordt in de eerste alinea, en honderd procent zeker vertel je geen verhaal aan een mentaal-gehandicapte, zoals de gekidnapte in de tweede alinea verder ingekleurd wordt. Wie zoiets doet, heeft ze niet alle vijf op een rij, wegens een overdaad aan caféwijn en grootheidswaan.
Zinnen als dikmakers
De lezer wordt geen moment verrast. Het enige aangename aan het Boekenweekgeschenk 2015 is het hoerageroep dat hij mag aanheffen, telkens hij goed gegokt heeft, waar het balletje in een vakje van de roulette terecht zal komen. Wat negen op de tien keer gebeurt. Elke zin, elke alinea is een samenraapsel van woorden waarin getracht wordt wat hedendaagse grandeur te steken en de zuurzoete teneur van Hermans Brusselmans’ romans te overstijgen. Hetgeen zelden lukt. Te weinig om 94 bladzijden zonder gaap te zitten. Anders gezegd, en nu wordt de stijl van het Boekenweekgeschenk betreden: Veel zinnen zijn dikmakers. Ze worden nooit klei maar blijven modder. Is geklets geërfd van tante nonneke die jaarlijks vijf kilogram verdikte. Mag je gif op innemen, of miswijn, beide vechten om de eerste plaats. Kortom, de ene uitgerekte alinea heeft minder om het lijf dan een zwemmer in een olympisch zwembad.
En dan die gigantische blunder. Tijdens de kennismakingronde die aan tafel begint en eindigt in bed. Bladzijde 43: “Weet je dat ik zelfs niet eens haar naam wist? Nog altijd niet.” Terwijl het de moeder van de, in de tatoeëring van Verhulst, imbeciel is! En de nachtportier van het hotel waar ze hun eerste eenwording beleven, op bladzijde 40 zegt: “Mevrouw Vantoren.” Het gerammel van het verhaal overstijgt die van wat de verzamelde ketenen uit de middeleeuwse kerkers kunnen produceren. De lezer is gewaarschuwd. Naast het rekkergekwek en de blunder, zijn er de vele wijsheden die voor puistvorming kunnen zorgen. Ze zijn ontleend aan wat Freud, Darwin, Hegel en Schopenhauer hebben gebaard. Verhulst heeft ze echter naar het infantiele overgeheveld, in de hoop op succes bij de simpele lezer. Nou, daar hoeft hij niet aan te twijfelen. Maar feit blijft dat De zomer hou je ook niet tegen een flinterdun, gekreukeld verhaal is. Wanneer gaat er eindelijk eens een schrijver opduiken die een verhaal kan schrijven dat het niveau van Anton Tsjechow benadert? Benadert! Daar zou ik al zeer blij mee zijn.
Weinig verlangen
Aan het Boekenweekgeschenk 2015 ontbreekt zelfs een slot. Wie denkt dat de vader de imbeciel met zijn karretje de Mont Ventoux gaat afduwen, de kortste weg richting Avignon, is eraan voor de moeite. Vader besluit om een nette terugkeer naar de vallei.
Jezus op skilatten! Er valt meer te lezen in een drol dan in dit verhaal. Maar zoals al gezegd: wie weinig verlangt beleeft een rustig uur. Meer dan wat rust is er niet nodig om in de trein, wachtend op een aansluiting op een luchthaven, verlost te worden van de verveling, voor wie vergeten is een klassieker in zijn handbagage te stoppen.
Guido Lauwaert
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier