België – parcours van herinnering revisited

Veel geschiedenis voor weinig geld: Guido Lauwaert las voor 15 euro twee dikke delen en was enthousiast.

In 2008 verscheen bij uitgeverij Bert Bakker een pracht van een boek, althans voor wie verslingerd is aan zowel de grote als de kleine geschiedenis. De volledige titel luidt: ‘België – een parcours van herinnering’.

Gebonden, bevat het een aantal historiën over dit land waarin de melk soms zuur is en de honing meestal versuikerd. Het eerste deel focust op plaatsen van geschiedenis en expansie, het tweede deel op plaatsen van tweedracht, crisis en nostalgie. De hoofdredacteur was Jo Tollebeek en de redactie bestond uit Geert Buelens, Gita Deneckere, Chantal Kesteloot en Sophie de Schaepdrijver. Zij droegen het grootste part van de studies, maar heel wat andere historici en journalisten hebben een bijdrage geleverd. Onder meer Herman Balthazar, Marc Holthof, Kaat Wils, Tom Van Schaffel, Inge Bertels, Valerie Montens. Alle auteurs schreven stukken met bloed in de pen. Stuk voor stuk zijn het onthullende artikels met een hoog thrillergehalte. Een greep uit de onderwerpen: Antwerpen: de Handelsbeurs, Diksmuide: de IJzertoren, Breendonk: het fort, Marche-les-Dames, Aalst: het warenhuis Delhaize, Kigali: Kamp Kigali, Gent: het Gravensteen, de Leeuw van Waterloo, Antwerpen: het Centraal Station, Ieper: Flanders Language Valley, Werchter: de wei, Coburg: Schloss Ehrenburg.

De uitgever heeft aan het dubbelboek blijkbaar veel aandacht en verzorging besteed, als we de wikkels buiten beschouwing laten, maar er bij en na verschijning nauwelijks tot geen promotie voor gemaakt. De verkoop liep dan ook niet en al gauw werd de aankoopprijs verlaagd. Van 100 naar 75 euro. Het hielp geen moer. De uitgever heeft het dan maar in Nederland in de ramsj gegooid. Vruchteloos, de rekken bleven gevuld, het stof was gelukkig en vermenigvuldigde zich aan een tempo waar de konijnen van schrokken. Tot Eureka uit zijn bad opstond en naar Vlaanderen keek. Daar! Daar zitten de redders. En dat bleek ook zo te zijn. De Groene Waterman in Antwerpen en Boekhandel Walry in Gent hebben het restant gekocht en bieden het hun klanten aan, aan – schrik niet – de prijs van 15 euro. Voor die som denk je meteen aan rommel en quatsch. Dat is deze maal niet het geval. Mijn hand en mijn nog in goede staat verkerende edele delen erop. Wie dit dubbelboek aanschaft, haalt de geschiedenis van dit land in huis. Hij/zij heeft er een jaar leesgenot aan.

Een vrij moment en hup, even naar Tongeren, waar de lezer via het standbeeld van Ambiorix in Tongeren bij de Belgische kroonprins, de latere Leopold II, belandt, die in de buurt van het Duitse Regensburg van zijn paard werd gebliksemd op een groene heuvel boven de Donau. Met het Walhalla, het pantheon van de Beierse koning Ludwig I, voor ogen, zag hij eensklaps zijn land als een pretpark, gestoeld op zijn glorieus verleden.

Wie in de vakantie naar Wallonië durft te gaan en in de buurt van Seraing komt, leze alvorens af te reizen de geschiedenis van een ‘Magische, gigantische stad van de mechanisering’ met als hart de Cockerill-fabriek. De auteur, Sven Steffens, heeft sneller geschreven dan de snelste HSL van Japan. De spanning is van hetzelfde niveau als de roman van Raf Verhulst, ‘Jan Coucke en Pieter Goethals’, naar een waar gebeurd verhaal: twee Vlaamse mijnwerkers werden in Charleroi onthoofd omdat zij geen Frans spraken en hun verdediger geen Nederlands. Permitteer, terloops: dit boek is dringend aan een herdruk toe, want het behoort tot de top van het Vlaams Literair Erfgoed. Ik heb het indertijd cadeau gekregen van Jef Anthierens, broer van Johan en Karel.

Maar terug naar ‘België – een parcours van herinnering’. Snel naar de Wolstraat voor wie rechts van de Schelde woont, en naar de Zwijnaardsesteenweg nr. 6 voor die links van de stroom huist. Dat de aanschaf de moeite waard is bewijst de verkoop: zowel Walry als De Groene Waterman verkochten honderd exemplaren in nauwelijks tien dagen.

Zo, dit gezegd zijnde spoed ik mij opnieuw naar het boek en gooi mij in het artikel van Chantal Kesteloot, Grâce-Berleur: het rode café, de doden van de koningskwestie. Om nog voor bedtijd Walter Pauli te consumeren. Brussel: De Guimardstraat, de mobilisatie van verschanste macht. Ik geef u het slot cadeau. Even bladeren. Et voilà: ‘In de jaren 1950 had de Guimardstraat België in een levensbeschouwelijk conflict gestort, zoals ze in Italië al langer voorkwamen en door Rome gestimuleerd werden: een Vlaamse versie van Don Camillo en Peppone, de eeuwige oorlog tussen de pastoor en de rode burgemeester. Vijftig jaar later poogde een Belgische kardinaal met landelijke, West-Vlaamse roots Rome te overtuigen van de Belgische benadering: sluit a.u.b. een pact met de samenleving.’

Guido Lauwaert