‘Cultuur is alles wat je niet hoeft te doen’, orakelde Brian Eno ooit, en daar had de Britse pop- en ambientprofeet nog aan moeten toevoegen: ‘maar wat je wel nodig hebt’. Je weet namelijk nooit of Antwerpse cultuurschepenen meelezen. Ook 2022 was, ondanks alle crisissen, clashes en het gekakel daarover, een jaar vol heilzaam overbodigs.
Het volk stroomde de bioscopen in voor Top Gun, Zillion en Close in het jaar waarin Chantal Akermans Jeanne Dielman tot beste film aller tijden uitgeroepen werd. Stromae, Beyoncé en Björk lieten radio’s ronken. The Bear, The White Lotus en andere Stranger Things kluisterden ons aan de tv. In Antwerpen heropende het KMSKA haar deuren, met terechte trots en melkwitte, verdomd lastig proper te houden vloeren. Op de ‘parking’ waren er fascinerende edities van de Documenta te Kassel en de Biënnale van Venetië die niet alleen bij klimaatactivisten de temperaturen deden stijgen. En in het jaar dat Annie Ernaux de Nobelprijs voor de literatuur kreeg, deden Jennifer Egan en Douglas Stuart nieuwe letteren knetteren.
Bent u er niet toe gekomen om alles wat 2022 cultureel kleurde te lezen, bekijken of beluisteren, maar wilt u toch graag meepraten voor het geval u straks per abuis met Ruth Joos aan de toog belandt? Dan wensen we u veel plezier met Knacks beste cultuurstukken van 2022, én veel sterkte bij Ruth Joos.
1. Voorbij mooi en lelijk: Marlene Dumas lokt u naar Venetië
Ze is een van de meest gevierde schilders van het moment. Haar weerbarstige werk verbaast, verleidt en choqueert. Knack koos vijf sleutelwerken uit het werk van Marlene Dumas, tentoongesteld in Palazzo Grassi in Venetië.
2. Turks schrijver Orhan Pamuk: ‘We hebben allemaal moderniteit en conservatisme in ons’
Stad-platteland, progressief-conservatief, religieus-seculier: die tweedeling in het Turkse mentaliteitsdebat vindt Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk veel te simpel. ‘Mensen zijn complexe wezens, in ieder van ons lopen conservatisme en moderniteit door elkaar.’
3. Zijn The Rolling Stones die dure tickets nog waard?
Op 11 juli rijdt het rock-’n-rollcircus van The Rolling Stones Brussel binnen. In de aanloop daarnaartoe werden de messen geslepen – onder critici, maar ook in de band. Knack ging in München poolshoogte nemen.
4. 100 jaar Lucian Freud: koude rillingen in de National Gallery in Londen
Dit jaar zou Lucian Freud 100 geworden zijn. De Londense National Gallery viert dat met een retrospectief dat je rillingen bezorgt. Uit ontzag én uit ongemak. Knack stond oog in oog met een van de meest meedogenloze portrettisten van de twintigste eeuw.
5. Exclusief, het grote Stromae-interview: ‘Oef. De mensen zijn me niet helemaal vergeten’
Na zes jaar stilte is hij eindelijk terug. Stromae trok een uur voor ons uit om over zijn nieuwe plaat, de ‘nee’ van Adele en zijn grand retour te praten. ‘Wat? Ben ik doodverklaard?’
6. Paul Cézanne: hoe een appel de wereld veranderde
Vraag kunstschilders naar hun idool, en de kans is groot dat Paul Cézanne met voorsprong het vaakst genoemd wordt. Een grandioze retrospectieve in Tate Modern toont hoe de Franse postimpressionist de moderne kunst uitvond met geblutste appels en peren.
7. Ari, dochter van dichter Jules Deelder: ‘Dit kutboek is er omdat Jules er niet meer is’
Ari Deelder dook in het archief van haar vader, de dichter Jules Deelder, en bundelde de meest bijzondere vondsten in het prachtig geïllustreerde boek ABCDeelder.
8. 50 jaar ‘Deep Throat’: de geboorte van de porno chic
Was het de eerste vrouwvriendelijke hardcorefilm, zoals regisseur Gerard Damiano beweerde? Of toch een verkrachting vastgelegd op film, zoals hoofdrolspeelster Linda Lovelace achteraf zei? Regisseur Jonas Govaerts kijkt achter de schermen – voor de kunst.
9. Expo ‘From Kraftwerk to Techno’ toont hoe electro de wereld even samenbracht
Van de eerste analoge synthesizers via de hitmachines van Jean-Michel Jarre en Daft Punk tot kolkende clubs: de expo Electro: From Kraftwerk to Techno in Düsseldorf toont hoe elektronische muziek de popcultuur veroverde.
10. Nee, Camille is geen inwisselbaar popfenomeen
Ze is de revelatie van The Masked Singer en Liefde voor muziek, scoort Nederlandstalige pophits en verkoopt in haar eentje Lotto Arena’s uit. Of je haar nu de Vlaamse Ariana Grande of de Isabelle A van generatie Z wilt noemen, Camille is vooral het eerste Vlaamse popfenomeen sinds lang. De making-of van een ster, in vier etappes.
11. Al de lofzangen voor Lukas Dhonts Oscarkanshebber ‘Close’ zijn geen spat overdreven
Believe the hype: Lukas Dhonts Close, over de vriendschap tussen twee jongens, is een van de mooiste en gevoeligste films van het jaar.
12. Waarom het Antwerpse Conservatorium zich vergist als het Herman Teirlinck cancelt
Schrijver Herman Teirlinck (1879-1967) was de oprichter van de eerste acteeropleiding in Vlaanderen. Zijn legendarische Studio smolt later samen met de opleiding acteren van het Antwerpse Conservatorium. Waarom werd hij daar onlangs gecanceld?
Jaaroverzicht 2022
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier