De Belgische Mina el Maliji verblijft in het Syrische vluchtelingenkamp van al-Roj. Knack bezocht het kamp en sprak met haar. ‘Ze zeggen dat we verraders zijn van de IS als we naar België terugkeren.’
De Koerden hebben zich grotendeels teruggetrokken uit het grensgebied met Turkije. De Turken en de Russen gaan er nu samen patrouilleren. Wat betekent dat voor de IS-vrouwen en kinderen in de kampen in het gebied?
Het kamp van al-Roj ligt in het uiterste noordoosten van Syrië, vlakbij de Turkse grens. Het is het kleinste van de drie opvangkampen voor IS-families in de Koerdische regio. Er verblijven 500 buitenlandse IS-echtgenotes, onder wie een tiental Belgische vrouwen met hun kinderen.
Het grootste kamp, al-Hol, valt buiten de Turkse grenszone. Daar zijn de IS-families momenteel als de dood voor de mogelijkheid dat het kamp straks onder controle van de Syrische president Bashar al-Assad valt, zei een bewaker ons eerder aan de telefoon. De harde kern IS-aanhangers in het kamp kwam tot voor kort openlijk voor zijn mening uit, hing IS-vlaggen op en voerde de sharia in. Inmiddels zijn de vlaggen verwijderd en houden de jihadisten zich zoveel mogelijk schuil in hun tenten, zegt de bewaker, die anoniem wil blijven.
De IS-vlaggen zijn intussen verwijderd, de harde kern van jihadisten houdt zich schuil in hun tenten.
In al-Roj gaat het om een veel kleinere groep radicale IS-aanhangers, vertelt de Koerdische bewaakster Cicak. ‘Het zijn vooral Tunesische vrouwen die de harde kern vormen. Ze leren hun kinderen dat ze ons, Koerden niet kunnen vertrouwen. Als gevolg nemen die kinderen geen water van ons aan omdat ze dat haram vinden (niet toegestaan voor moslims, nvdr). Die vrouwen zijn ervan overtuigd dat de IS terugkomt.’
Sinds de aanval van de Turken in de Syrische grensstreek is de bewaking opgevoerd, zegt Cicak. ‘Er wordt beweerd dat er juist minder bewaking is in de kampen maar bij ons is dat niet zo. We willen voorkomen dat de vrouwen proberen te ontsnappen nu de situatie zo chaotisch is.’ Er zouden bij hen nog geen vrouwen ontsnapt zijn, zegt de veiligheidsagente.
We willen voorkomen dat de IS-vrouwen proberen te ontsnappen nu de situatie zo chaotisch is.
De Belgische die we te spreken krijgen, is Mina El Maliji uit Brussel.
Ze is 50 jaar, ze is geboren in Sint-Niklaas en ze is de moeder van Yusra El Maliji (28). Toen Yusra in juli 2014 naar het pas uitgeroepen kalifaat vertrok, nam ze niet alleen haar zoontje mee maar ook haar moeder en haar halfzusje, de nu 7-jarige jongste dochter van Mina.
De moeder besloot mee te gaan omdat ze Yusra ginder niet alleen wilde laten, zo heeft ze altijd beweerd. Niet omdat ze geloofde in de Islamitische Staat. Volgens Mina waren zowel zij als haar dochter niet religieus maar begon Yusra in 2012 te radicaliseren.
Thuis in Raqqa
De twee vrouwen en de twee kinderen woonden in Raqqa. Yusra trouwde met de Belg Mehdi Amechmech maar stuurde hem de laan uit toen hij niet meer voor de IS wilde vechten. Ze trouwde opnieuw, dit keer met een Zwitserse IS-strijder. De Zwitser zou op de hoogte zijn geweest van de terreuraanslagen in Parijs op 13 november 2015 want een half uur voordien belde hij zijn zus, die vaak in de Franse hoofdstad verbleef, om haar in te lichten.
Yusra kreeg twee kinderen met haar nieuwe echtgenoot. Ze vertrok met hem en haar kinderen uit Raqqa voor de stad heroverd werd en liet haar moeder en halfzusje achter. Mina werd met haar jongste dochter in oktober 2017 opgepakt en verblijft sindsdien in een kamp.
Yusra werd begin maart dit jaar gearresteerd in Al-Baghouz, het laatste bolwerk van de IS in Syrië. Ze trok meteen de aandacht omdat ze aangaf totaal geen spijt te hebben van haar keuze voor IS. Ze wilde niet terug naar België, omdat de Belgen hun vrouwen en kinderen hadden vermoord, zou ze aan de Koerden hebben gezegd. Ze zouden hun liefde voor de IS nooit afzweren, ook al zouden alle vrouwen en kinderen worden gedood, klonk het.
Lees verder onder de foto
Inmiddels zouden Yusra en haar twee kinderen van de Zwitserse vader op een lijst staan om eventueel naar Zwitserland gerepatrieerd te worden. Dat werd ons via een bron bij de Zwitserse overheid bevestigd. Maar volgens dezelfde bron is er nog geen enkele beslissing genomen over het lot van de IS-vrouwen en hun kinderen.
‘Allemaal leugens wat er over mijn dochter Yusra in de Belgische pers is geschreven’, zegt moeder Mina. ‘Yusra is hier bij mij in het kamp en niet in al-Hol. En ze wil wel terug naar België, we willen beiden graag terug. Maar op dit moment ben ik niet bezig met mijn terugkeer. Ik ben zwaar geschokt door wat Europa en de VS de Koerden aandoen door hen te laten vallen. Het is een schande.’
Mijn dochter Yusra wil wel terug naar België. We willen beiden graag terug.
Mina leeft nu twee jaar bij de Koerden en ze kan niet anders zeggen dan dat ze al die tijd goed en eerlijk behandeld is geweest, klinkt het bijna strijdvaardig. ‘Ik denk en voel net als hen, dat besef ik. Maar is dat dan niet normaal als je twee jaar met hen leeft en ze goed voor je zijn?’
Geen school voor de kinderen
Mina maakt zich grote zorgen nu de Turken samen met de Russen de grenszone gaan bewaken, klinkt het. Ze volgt het nieuws op de voet, is van alles op de hoogte dankzij de Koerdische tv-kanalen waar ze regelmatig naar kijkt. ‘Ik ben heel bang dat we worden aangevallen, om het even door wie. En ik vertrouw de Turken totaal niet, ik wil niet naar Turkije. Als ik kon ontsnappen, dan kies ik ervoor om hier te blijven, in het kamp bij de Koerden. Maar ik hoop nog altijd op een terugkeer naar België. Of naar Marokko. Zeker voor mijn jongste dochter. Ik hoef het niet te herhalen: het leven is niet goed hier voor de kinderen. Er is geen school en ik heb geen geld om gezonde voeding te kopen. Sinds de aanval van de Turken is er nog minder voedsel te krijgen dan anders.”
Ik hoef het niet te herhalen: het leven is niet goed hier voor de kinderen.
Met haar oudste dochter gaat het ook niet goed, zegt ze. Om dezelfde redenen. Over de echtgenoot van haar dochter wil ze niet veel zeggen. Ze is bang om over hem te praten, klinkt het. Haar blik verandert als ze over hem spreekt, ze ziet er werkelijk angstig uit en zegt dat haar dochter hetzelfde voelt. De man is nog in leven, vertelt ze. Waar hij is, weet ze niet. ‘Ik hoop dat hij in de gevangenis zit.’
Doodsbedreigingen
De radicalisering in het kamp is beperkt, volgens Mina. ‘Een paar maanden geleden was het erger maar de Koerden hebben het streng aangepakt, nu is er nog een kleine groep over. Al gaat het meer om wraak dan om wat anders. In de trant van: als jij me iets aandoet, dan doe ik het terug.’
De vrouw kijkt me opnieuw angstig aan: ‘Ik ben niet bang van hen. De grootste dreiging komt vanuit België, niet van hier. Van mensen die zelf nooit naar Syrië zijn geweest maar die zeggen dat we verraders zijn van de IS als we naar België terugkeren. Ze bedreigen ons via hun eigen online kanalen, er zijn ook doodsbedreigingen bij.’
Mina kent geen vrouwen die via een smokkelaar proberen weg te komen uit het kamp. ‘Het kost heel veel geld en tot nu toe heeft niemand dat in het kamp binnen kunnen krijgen. Voor zover ik weet toch. Bovendien weten de meeste vrouwen niet waar ze naartoe moeten. We zijn bang voor de wereld buiten het kamp, niemand beschermt ons.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
