Hubert van Humbeeck

Braakland

De zware straffen voor relschoppers in Londen zorgen voor controverse. Zeker als daar geen aanpak tegenover staat van het stedelijke miserabilisme.

In de roman Les Misérables van Victor Hugo wordt het hoofdpersonage Jean Valjean veroordeeld tot een jarenlang verblijf in een strafkamp: hij had een brood gestolen. De lezers van het boek en de miljoenen die het verhaal kennen van film, televisie en musical leren snel dat Valjean geen schurk is. De publicatie van de roman zorgde in het midden van de 19e eeuw voor een schok. Les Misérables lag aan de basis van sociale hervormingen, en dat was ook wat Hugo wou.

Het verhaal van Jean Valjean doet denken aan dat van een jonge Brit die enkele weken geleden in Londen zes maanden cel kreeg omdat hij tijdens de rellen in de stad in een winkel een flesje water meegriste. Twee jongens die op Facebook opriepen om mee te ‘demonstreren’ mogen vier jaar brommen. De regering wil de sociale steun intrekken van mensen die aan de opstootjes deelnamen, terwijl hele families riskeren uit hun sociale woning te worden gezet.

Premier David Cameron, zelf een telg uit een oud adellijk geslacht en honderd procent upper class, juichte de strenge straffen toe en sprak harde woorden over de sociale groepen waaruit de meeste relschoppers afkomstig zijn. Hij noemde ze net niet ‘ontaard’. Hij leek het te betreuren dat hij ze niet allemaal op een boot naar Australië kon zetten, zoals zijn voorgangers in de tijd van Victor Hugo. Om nooit meer terug te keren.

Die houding legt Cameron bij zijn kiezers geen windeieren. Maar niet iedereen kon de eenzijdige reactie op de rellen smaken. De Amerikaanse krant The New York Times, bijvoorbeeld, publiceerde vorige week een snoeihard redactioneel commentaar, waarin Cameron werd verweten dat hij gewoon niet snapt wat er op het spel staat. ‘Het is niet omdat je mensen hun inkomen of hun huis afpakt, dat ze zich daarna wel aan de regels houden.’ Het viel de krant ook op dat de premier enkele weken geleden heel andere taal sprak, toen leden van zijn eigen upper class in opspraak kwamen bij het afluisterschandaal rond het tabloid News of the World. Of toen collega’s-parlementsleden werden betrapt op grootscheeps gesjoemel met kostenvergoedingen.

Veel heeft te maken met de besparingspolitiek die Cameron voert om het tekort op de Britse begroting weg te werken. Die hakt zwaar in de sociale voorzieningen, met maatregelen die zo weer op de rug van dezelfde mensen terechtkomen. Steeds meer experts vragen dat regeringen de economie ook ruimte geven om te groeien, en niet helemaal met besparingen doodknijpen. Dat is de mening van een speculant zoals George Soros, maar ook van de nieuwe baas van het Internationaal Monetair Fonds, Christine Lagarde. Om The New York Times nog een keer te citeren: ‘Het stedelijke braakland in Engeland heeft een ander soort politiek nodig dan het nu krijgt.’

David Cameron staat helaas niet alleen. Andere Europese landen lepelen de patiënt hetzelfde medicijn op. Ze doen dat ook op last van de Europese Unie, die zo dreigt om haar geroemde sociale model helemaal droog te zetten. Een andere aanpak vraagt om meer leiderschap dan er op dit moment in de hele Unie te vinden is. Maar Gaston Eyskens wist vijftig jaar geleden al dat het meeste geld bij gewone mensen kan worden gehaald: daar zijn er nu eenmaal het meeste van.

Hubert van Humbeeck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content