Waarden, identiteit en betrokkenheid voor beter Europa

Meer waarden, meer betrokkenheid en meer Europese identiteit. Dat vragen Martin Schulz en Francesca Vanthielen in hun bijdragen aan het pas gelanceerde interactieve boek #Insaid.

“Het Europa van de toekomst moet gebouwd zijn op waarden”, klinkt het bij Martin Schulz, voorzitter van het Europees parlement, in zijn essay voor #Insaid. “Niets heeft betekenis zonder waarden.” Naast die waarden, pleit hij ook voor meer “Europeesheid”, iets waarin Francesca Vanthielen, een van de oprichters van het burgerinitiatief G1000, hem in een eigen essay bijtreedt. “We moeten de Europese identiteit aanscherpen en burgers meer betrekken”, aldus Van Thielen.

‘Erkenning van rijkdom van culturen en tradities’

“Als we blijven benadrukken wat ons onderscheidt, als we verleid worden te denken dat door het bouwen van de muren we gered zullen worden van de problemen, dan ben ik bang dat er steeds minder ruimte zal zijn voor Europa in de 21e eeuw”, klinkt het bij Schulz.

Volgens hem moet de Europese Unie gebouwd zijn op waarden. Mensen samenbrengen op basis van belangen kan, maar enkel als ze een zekere gedeelde identiteit hebben, die niet onverenigbaar is met de nationale identiteit. “Het Europese burgerschap is voor een deel ook de erkenning van de rijkdom van alle verschillende culturen en tradities”, aldus Schulz.

Een Europese identiteit is iets waar ook Vanthielen voor pleit. Volgens haar zullen nationale belangen echter nooit volledig overeenkomen met het algemeen belang. “Daar zijn we te verscheiden voor”, zegt ze. “In taal, in mentaliteit, in cultuur, in eigenheid.” Ze vindt het zeker geen goed idee om te vaak de Verenigde Staten als voorbeeld te nemen, waar ze – grosso modo – een taal hebben en – grosso modo – een cultuur. “Laten we Europa nog wat tijd gunnen om te groeien van de adolescentie naar de volwassenheid”, aldus Vanthielen.

‘Hoe kan de Europese burger fierheid ontwikkelen?’

Schulz vindt dat het de Europese burgers vaak nog ontbreekt aan ‘Europeesheid’. “We voelen dat pas als we op een negatieve manier geconfronteerd worden met buitenlandse voorbeelden”, zegt hij. De Europeanen hebben nochtans al heel wat gemeen, zoals “een stevig geloof in de suprematie van mensenrechten en individuele vrijheden, en de verdediging van de sociale markteconomie.”

Hij vraagt daarom dat het overwicht van politiek en waarden, op economie en financiën erkend wordt, en niet andersom. “Alleen op die manier zal het duidelijk worden wat het betekent om Europeaan te zijn, en alleen dan kunnen we daar ook trots op zijn”, besluit hij zijn essay.

Vanthielen vraagt zich ook af hoe de Europese burger meer fierheid kan ontwikkelen. “Het antwoord kan nochtans simpel zijn: burgers voelen zich betrokken als hun mening gevraagd wordt”, verwijst ze naar het recente burgerinitiatief G1000. “Er kwam een haast tastbare energie vrij toen we burgers vroegen constructief mee te denken over de koers van de maatschappij.”

Voor Vanthielen mag het project van de burgerbevragingen nog veel ambitieuzer opgevat worden. “We moeten durven dromen over Europa”, schrijft ze in haar besluit.

Kernwoorden: waarden, identiteit en betrokkenheid

De kernwoorden van beide essays zijn: waarden, identiteit en betrokkenheid. Drie begrippen die best hand in hand kunnen gaan. Volgens Vanthielen kan betrokkenheid leiden tot een sterkere Europese identiteit. Schulz legt de nadruk op waarden, die het overwicht hebben op economische en financiële belangen. Pas dan kan de Europese burger fier zijn op zijn – Europese – identiteit.

Ze geloven allebei rotsvast in het Europese project. Maar opdat het “Europa 2050” van hun dromen realiteit zou worden, is er nog heel wat werk aan de winkel. En de Europese burgers kunnen (moeten?) daartoe zeker hun steentje bijdragen. (GM)