W F Hermans wou lid worden van pro-Duitse Kultuurkamer

De 20-jarige Willem Frederik Hermans meldde zich in 1942 aan bij de Kultuurkamer van de Duitse bezetter als aspirant-auteur.

In de Volkskrant van vandaag onthult Willem Otterspeer, die sinds 2000 bezig is met een biografie over Willem Frederik Hermans, dat Hermans zich in augustus 1942 aanmeldde bij de Kultuurkamer. Hermans (1921-1995) zelf heeft deze demarche tijdens zijn leven steeds verborgen gehouden.

Dat de oorlog vanaf ‘De tranen der acacia’s’ (1949) een belangrijk thema is in Hermans’ werk en dat die zijn nihilistische, misantrope levensvisie heeft gekleurd, is bekend. Ook in zijn privéleven hield de oorlog dramatisch huis. Zijn oudste zus Corry pleegde zelfmoord, samen met hun neef, toen de Duitsers Nederland binnenvielen.

Vandaag onthult Willem Otterspeer, biograaf van de bekende schrijver, dat Hermans als prille twintiger lid wou worden van de pro-Duitse Kultuurkamer. Dit was een organisatie waar iedereen die kunstenaar was in het Nederland van de bezetting zich spontaan diende te registreren. Vele Nederlandse schrijvers vertikten dit omdat ze niet wensten te collaboreren met de nazibezetter. De Kultuurkamer liet ook geen schrijvers van joodse origine toe.

Otterspeer ontdekte in het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie een kaartje waaruit blijkt dat de aanmelding van Hermans om toe te treden op 31 augustus 1942 door de instanties van de Kultuurkamer werd ontvangen. Op de fiche staat ook dat er op 8 september 1942 een registratiedossier voor Hermans werd opgestart.

Hermans had op het moment van aanmelding nog maar 1 verhaal gepubliceerd. Of Hermans daarna effectief lid is geworden van de Kultuurkamer en een ‘Ausweis’ heeft gekregen, kon Otterspeer niet achterhalen. Hermans, die niet naliet om andere Nederlandse auteurs van collaboratie te beschuldigen, was dus blijkbaar toch ook niet helemaal zuiver op de graat.

Frank Hellemans