Uitgeverij Suhrkamp dan toch misschien gered

Uitgeverij Suhrkamp heeft van een nieuwe wetgeving van maart 2012 gebruik gemaakt om zijn bestaan te rekken.

De uitgeverij heeft een zogenaamd ‘Schutzschirmverfahren’ aangevraagd. Dat is een nieuwe vorm van insolventie waarbij een onderneming tijdens haar sanering gedurende drie maanden normaal kan blijven functioneren, maar waarbij het uitkeren van winsten wordt geblokkeerd. Het procedé is een middel om querulanten onder de aandeelhouders die het bestaan van een bedrijf bedreigen buiten spel te zetten.

In het geval van Suhrkamp is de boze geest de Hamburgse zakenman Hans Barlach, die de op een na grootste aandeelhouder van de Berlijnse uitgeverij is. Barlach wil 2,2 miljoen euro van Suhrkamp incasseren. Die aderlating zou fataal zijn voor de uitgeverij. Hans Barlach is onthutst door de recente gang van zaken, maar de pleitbezorgers van Suhrkamp hebben nu goede hoop dat Barlach als luis in de pels van de uitgeverij doodgeknepen wordt.

Geen vergelijkbare uitgeverij
Ook buitenlandse uitgevers maken zich inmiddels zorgen over het mogelijke verdwijnen van Duitslands meest gereputeerde naoorlogse uitgeverij. ‘Voor mij zou het Duitse openbare leven zonder Suhrkamp een weeskind zijn,’ aldus de Amerikaanse filosofe Seyla Benhabib van de Yale-universiteit, winnares van de Ernst-Blochprijs en zelf auteur bij Suhrkamp, bij wie ze over Hannah Arendt en het multiculturalisme (‘The Claims of Culture’, ‘The Rights of Others’) publiceerde. Dat zegt Benhabib in de ‘Frankfurter Allgemeine’, die bij enkele buitenlandse intellectuelen naar hun reactie op het eventuele verdwijnen van Suhrkamp heeft gepeild.

Ross Benjamin, een gedreven vertaler van Duitse literatuur en van enkele Suhrkamp-auteurs (J. Setz, Kevin Vennemann, Judith Scharlansky) naar het Amerikaans, kan zich Duitsland zonder de uitgeverij van stichter Peter Suhrkamp en opvolger Siegfried Unseld evenmin voorstellen: ‘Ik vind het absurd me een Duitstalige cultuur zonder Suhrkamp voor te stellen. En als het zo ver komt zal ik niet tot degenen behoren die het voorspeld hebben. In de Amerikaanse uitgeverswereld bestaat geen vergelijkbaar huis. Ik zou wensen dat er een was.’

In Frankrijk bestaat er wel zo’n huis, namelijk Gallimard, waar Joachim Schnerf van de afdeling buitenlandse literatuur de goede samenwerking met Suhrkamp benadrukt. Beide uitgevers hebben heel wat gemeenschappelijke auteurs. Peter Handke en Thomas Bernhard verschijnen in Franse vertaling bij Gallimard, Marcel Proust en Marie NDiaye in het Duits bij Suhrkamp. Beide uitgeverijen vertalen elkaars klassiekers en filosofen.

Suhrkamp + Gallimard?
Op de laatste boekenbeurs in Frankfurt circuleerden zelfs geruchten dat Suhrkamp en Gallimard nadachten over het gemeenschappelijk oprichten van een Europese E-Books-uitgeverij. Josyane Savigneau, journaliste en bij ‘Le Monde’ en medewerkster van ‘Monde des Livres’, werd toen als mogelijke chef van het project genoemd. Maar de betrokken uitgeverijen ontkenden het gerucht. De ‘Frankfurter Allgemeine’ probeerde ook aan te kloppen bij Antoine Gallimard, de grote baas van de Parijse uitgeverij, maar die weigert om de toestand van andere uitgeverijen te becommentariëren.

Dat is niet abnormaal, want de situatie bij Suhrkamp zal Antoine Gallimard wellicht herinneren aan de omstandigheden waarin Gallimard na de dood van zijn vader Claude in 1991 verkeerde. Conflicten in de familie brachten Gallimard toen aan de rand van de afgrond, een debacle dat Antoine Gallimard door zijn handig manoeuvreren (en door de goudmijn van Harry Potter) wist te voorkomen.

Piet de Moor