Wie de bal kaatst, mag hem terug verwachten: die boodschap wil illustrator Klaas Verplancke meegeven in ‘The King’s Golden Beard’, een sociaal-politiek getint prentenboek voor kinderen. ‘Het is onze taak als volwassenen van vandaag om het leerproces van kinderen te voeden. Ook via literatuur.’
Vorig jaar pronkte zijn tekening, die hij voor Knack Weekend maakte, nog op 1800 digitale billboards in New York. Nu brengt illustrator Klaas Verplancke een nieuw boek uit, The King’s Golden Beard.
Een ‘hairytale’, zo noemt Verplancke zijn sprookje over een koning met een gouden baard die maar blijft groeien en groeien, tot die de hele wereld rondgaat. Het idee is al enkele jaren oud. ‘Oorspronkelijk was het de bedoeling om er een grappig boek van te maken. Er was op dat moment echter een opkomst van enkele dictatoriale presidenten zoals in Brazilië en de Verenigde Staten.’
Die tendens heeft ervoor gezorgd dat Verplancke het onderwerp van zijn sprookje heeft veranderd. Het idee van een lange baard, die symbool staat voor mannelijke macht, kon hij ook verbinden met het sociaal probleem machtsmisbruik. Daaruit is de hoogmoedige koning met de lange, gouden baard gevloeid.
What goes around, comes around
Het sprookje beschrijft het leven van een zelfgenoegzame koning met een gouden baard. ‘De koning is de enige in het koninkrijk die een baard mag hebben. En die van hem wordt nooit geknipt. Daardoor blijft hij groeien tot hij aan de achterdeur van het kasteel weer opduikt’, vertelt Verplancke.
Het is het typische ‘Wie de bal kaatst, kan hem terugverwachten’-verhaal. Hij hoopt dan ook kinderen (én volwassenen) iets bij te leren. ‘Ik hoop dat dit boek kan helpen om het gevaar van absolute macht, narcisme en egoïsme te begrijpen, vooral in deze gevaarlijke tijden van polarisatie en extreem nationalisme.’
Verplancke beschouwt het als zijn verantwoordelijkheid om met zijn creativiteit ’tools’ aan te reiken. ‘Een prentenboek is dan perfect om een bepaald maatschappelijk of sociaal gegeven op een vereenvoudigde manier uit te beelden. Achteraf kunnen lezers zelf een mening vormen, zichzelf in vraag stellen, met anderen spreken en vooral naar anderen luisteren.’
Dat is voor Verplancke echter niets nieuw. Ook zijn andere boeken gaan over brede, universele thema’s waarin mensen zich kunnen herkennen. ‘De kinderen van vandaag zijn de volwassenen van morgen en het is onze taak als volwassenen van vandaag om het leerproces van kinderen te voeden. Ook via literatuur.’
Eigen verbeelding
Een eigen mening vormen is belangrijk in deze maatschappij. ‘Ik heb er bewust voor gekozen om de koning niet te tonen in de prenten. De lezer moet zijn eigen verbeelding gebruiken om een beeld van de machthebber te krijgen. Hij is voor mij dan ook niet het hoofdpersonage, dat is eerder de baard zelf. Ik moest dus een karakter geven aan iets wat niet leeft. Geen gemakkelijke opdracht’, zo klinkt het.
Het hoofdpersonage is geen aimabel figuur – dat kreeg ik keer op keer te horen
Verplancke heeft het opgelost door de omgeving in het boek meer aandacht te geven. De wachters staan symbool voor de lezer die participeert in het verhaal. Zij dienen de koning, gaan op zoek naar de baard en dragen zorg voor de gouden lokken. Verder kregen de straten en de mensen op straat meer aandacht. ‘De buitenwereld heb ik wat hoekiger, minder perfect gemaakt. Terwijl de baard de elegantie zelve is’, legt de illustrator uit.
Hij werkt graag met details want ook in die omgeving zitten hints naar maatschappelijke problemen verstopt. ‘De aandachtige lezer zal wel een paar kleine bijzonderheden opmerken in de prenten. Zo zie je op een pagina het ijs in Antarctica en op een andere pagina is het ijs verdwenen’, lacht Verplancke.
Als de tijd rijp is
Het idee is al ettelijke jaren klaar, maar het boek komt dus nu pas in de winkelrekken. ‘Een uitgeverij zoeken, bleek geen gemakkelijke klus. Het hoofdpersonage is geen aimabel figuur – dat kreeg ik keer op keer te horen. Ik was dus enorm blij toen ik vorig jaar een mail kreeg van een Amerikaanse uitgeverij, waarin die vertelde geïnteresseerd te zijn in het verhaal.’ Verplancke en uitgeefster Maria Russo van Mineditions US, hebben elkaar voor het eerst ontmoet op een boekenbeurs in Bologna in 2017. Russo was toen nog redacteur kinderboeken bij The New York Times.
‘Ik ben erg opgelucht dat er toch een uitgeverij was die het verhaal wilde brengen zoals het is. De koning is niet meteen een personage dat je kan omarmen of sympathie voor kan opbrengen. Hij is de antiheld. In de Griekse mythen of Bijbelse verhalen zitten echter dezelfde figuren die aan het einde van het verhaal toch de rekening gepresenteerd krijgen. Dat geeft een ander soort van voldoening. Geen affectieve satisfactie, maar eerder gerechtigheid.’
Het boek is voorlopig nog niet verschenen in het Nederlands, maar is nu al online bestelbaar in het Engels, Frans of Duits.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
