Review | Boeken

Nieuwe leeslijst geeft canon van de Nederlandstalige literatuur meer body

Eeuwige roem voor Saskia de Coster (zie foto) maar niet voor Annelies Verbeke, of Margot Vanderstraeten. © Belga

‘De leeslijst’ bevat niet minder dan 222 werken uit de Nederlandstalige literatuur die meer dan de moeite waard zijn. Of ze allemaal de tand des tijds zullen doorstaan, is dan weer een ander paar mouwen.

‘De leeslijst. 222 werken uit de Nederlandstalige literatuur’ (uitgeverij Vantilt) geeft een aardig panorama van de rijkheid en diversiteit van de Nederlandse en Vlaamse letteren. De becommentarieerde inventaris, die door medewerkers van de Nijmeegse letterenfaculteit werd gemaakt, bevat immers niet alleen iconische werken van klassieke, overleden auteurs uit het Nederlands-Vlaamse pantheon maar ook heel wat literatuur van hedendaagse – dus nog levende – schrijvers. En ook de schrijfsters en een enkele allochtone auteur (Mustafa Kör!) zijn van de partij.

Lijstjes maken

Lijstjes maken – of een canon zoals dat ietwat plechtiger heet – van klassieke Nederlandstalige auteurs en hun werk zijn in de mode. Onlangs nog presenteerde het Vlaamse Fonds voor de Letteren, samen met de Koninklijke Academie voor Nederlandse Literatuur, hun pantheon van 51 ‘onsterfelijke’ Nederlandstalige boeken – met Jef Geeraerts‘ ‘Gangreen 1. Black Venus’ als 51ste klassieker. De kritiek die dan steeds losbarst bij dit soort overzichten is voorspelbaar: waarom hij of zij wel en die of gene niet? In het geval van deze 51 vroeg Knack zich af waar Felix Timmermans bijvoorbeeld of Ernest Claes waren gebleven?

Vondsten

Nieuwe leeslijst geeft canon van de Nederlandstalige literatuur meer body
© GF

In de nieuwe leeslijst, die niet minder dan 222 werken bevat, is Felix Timmermans (‘Pallieter’) er deze keer wel bij, en ook Herman Teirlinck bijvoorbeeld (‘Zelfportret of het galgemaal’), dichter Jos de Haes (‘Azuren holte’), Marnix Gijsen (‘Het boek van Joachim van Babylon’) en zelfs Piet van Aken (‘Alleen de dooden ontkomen’).Er vallen hier kortom heel wat vondsten te doen die kunnen stimuleren om lang vergeten klassiekers weer ter hand te nemen, zoals dat heet. Daardoor groeit deze leeslijst niet alleen uit tot een handig overzicht voor het literatuuronderwijs maar ook voor elke literatuurliefhebber die eens iets anders wil lezen dan de nieuwste gehypete roman van steeds weer diezelfde literaire medialievelingen.

Wie wel en wie niet?

Dat de Nijmeegse selectieheren en -dames ook werken opnamen van nog levende auteurs, maakt hen natuurlijk des te kwestbaarder. Van de 222 opgenomen werken zijn er 36 bij van schrijvers en schrijfsters van vandaag, en daar wordt de subjectieve kant van dit verhaal wel heel duidelijk. Aan Vlaamse kant bijvoorbeeld krijgen de onvermijdelijke Tom Lanoye (‘Kartonnen dozen’), Herman Brusselmans (‘De man die werk vond’) en Kristien Hemmerechts (‘Een zuil van zout’) bijvoorbeeld terecht een plaats maar ook Dirk van Bastelaere (‘Pornschlegel en andere gedichten’), Erik Spinoy (‘Boze wolven’), Saskia de Coster (‘Eeuwige roem’) en Paul Verhaeghen (‘Omega minor’). Leo Pleysier, Joris Note, Erik Vlaminck, Dimitri Verhulst, Yves Petry, Annelies Verbeke, Margot Vanderstraeten en Peter Terrin bijvoorbeeld ontbreken dan weer wel. How come?

Ook aan Nederlandse kant is het bizar dat er geen spoor te bekennen valt van onder anderen Leon de Winter en Geerten Meijsing terwijl ‘moeilijke’, lees: talige dichters als K.Michel, Jeroen Mettes of Tonnus Oosterhoff daarentegen wel gehonoreerd worden.

Prima toelichtingen bij Middelnederlandse juweeltjes

Vooral de toelichtingen door Johan Oosterman bij de middeleeuwse Nederlandstalige letteren – die ruim uithalen met hun literair-culturele situering van de belangrijkste Middelnederlandse literaire hoogtepunten – zijn erg verhelderend en bevatten ook raak gekozen tekstvoorbeelden. Daardoor groeit deze leeslijst uit tot een prima aanvulling bij de reeks bestaande leeslijstjes van divers pluimage en krijg je in kort bestek een excellent én enthousiasmerend chronologisch overzicht van de Nederlandstalige literatuurgeschiedenis.

Nina Geerdink, Jos Joosten, Johan Oosterman (red.), ‘De leeslijst. 222 werken uit de Nederlandstalige literatuur’, uitgeverij Vantilt, 480 blz., 24,95 euro

Frank Hellemans

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content