Nieuwe kleren voor Agatha Christie’s Hercule Poirot

Niet alleen Georges Simenon wordt afgestoft. Ook vier klassiekers van Agatha Christie – en één ‘nieuwe’ Poirot – krijgen in het Nederlands een opfrissing.

Aanleiding is dat 75 jaar geleden ‘Ten Little Niggers’ verscheen. Een Poirot die – politiek correct in deze controversiële Zwarte Piet-tijden – al een paar jaar ‘En toen waren er nog maar…’ als titel heeft.

Het gaat er minder internationaal aan toe dan met Simenon. En ook wat bescheidener. Het nieuwe jurkje van de ‘lieve oma met de roze wangetjes’ zoals een journalist Agatha Christie ooit noemde, draagt ze alleen in de Nederlandse versie. Vijf boeken verschijnen volgende maand bij Uitgeverij Mistral in een nieuwe vertaling, een puike vormgeving, een fraaie cover en tegen een aantrekkelijke prijs.

Fier

‘Ten Little Niggers’ was een Poirot waarop Christie zelf bijzonder fier was. In haar autobiografie zegt ze dat ze de detective moest schrijven omdat het idee uitwerken zo moeilijk was dat ze het een uitdaging vond. ‘Tien personages moesten sterven zonder dat het belachelijk overkwam of dat de dader te veel voor de hand lag. En dat vroeg een enorme planning. Maar ik was gelukkig met het resultaat. Het was duidelijk, rechtlijnig, verbijsterend. En toch was er een heel aanvaardbare verklaring.’ Het werd naar verluidt de best verkochte titel van Christie wereldwijd.

Schaamteloos

Het verhaal is vrij klassiek: Christie brengt tien mensen bij elkaar op een eiland. Ze zijn uitgenodigd, maar de gastheer daagt niet op. In het begin gaat het er aangenaam aan toe. Tot een van de gasten vermoord wordt. Raymond Chandler noemde het mysterieverhaal ‘het meest schaamteloze lezersbedrog aller tijden. En ik ga niet in op de manier waarop de misdaden zijn gepleegd, want de meeste zijn gebaseerd op puur toeval en enkele zijn compleet onmogelijk.’

Dynamiek

Chandler had gelijk, vindt Christie-biografe Laura Thompson. Maar blijkbaar had hij niet door dat Christie niet geïnteresseerd was in moord. ‘De puzzel moet worden opgelost, niet vergeleken worden met de werkelijkheid. En wat wordt opgelost, is niet de moord zelf, maar de menselijke dynamiek. Dáár wil de lezer inzicht in krijgen: in de verdachten, de karakters, de mensen.’ Overigens, zo redeneert Laura Thompson, gaat het bij Christie om meer dan een puzzel. Anders zou ze niet zo veel gelezen en herlezen worden. Ook door mensen die de oplossing van het mysterie al lang kennen. Ze heeft een punt.

Al is de oplossing niet helemaal pluis, geen lezer die het erg vindt. Want van de vier overblijvende verdachten in ‘En toen waren er nog maar…’ is er minstens één die ‘het niet kan hebben gedaan.’ Vera stond op het ogenblik dat rechter Wargrave vermoord werd, aan een venster te gillen.

Topjaren

Vier van de vijf mysterie-verhalen dateren uit de jaren dertig. De periode dat ze haar beste werk leverde: gevarieerd, verbluffend, inventief. De tijd dat ook ‘En toen waren er…’, ‘Het ABC-mysterie’, ‘Moord in de Oriënt-Express’ en ‘De Moord op de Nijl’ verschenen. ‘De Moord op Roger Ackroyd’ is in de serie een verantwoorde uitzondering. Het boek dateert van 1926 en Christie brak met een van de belangrijkste ongeschreven wetten van het genre: de verteller van het verhaal was de moordenaar. Een paar maanden na het verschijnen verdween Dame Agatha een tijdje. De zaak is nooit echt opgelost.

Nieuwe Poirot

Toch nog eventjes terug naar Simenon… Poirot overkomt wat Maigret (tot nu toe) nog niet is overkomen. Na de dood van Simenon is er geen ‘nieuwe’ Maigret verschenen. 38 jaar na Christie’s dood verschijnt wereldwijd op 8 september een nieuwe Poirot. ‘The Monogram Murders’. Auteur is de Britse Sophie Hannah die zowel thrillers en romans als poëzie en kinderboeken publiceerde. Poirot ontmoet een vrouw die al dood blijkt te zijn… zou de minst verdachte het gedaan hebben in ‘De Monogram Moorden’?

Sophie Hannah, ‘De Monogram Moorden’, Mistral, 320p., 19,95 euro.

De vier andere Poirots kosten elk 12,50 euro.

Fred Braeckman