Marnix Peeters: ‘Ik voel veel slechtheid om me heen ‘

© GF

In zijn nieuwe roman ‘Kijk niet zo, konijntje’ voert Marnix Peeters een oude bekende op: Oscar Van Beuseghem, de fascistoïde hufter die ook de roman ‘Natte Dozen’ uit 2013 het hoge woord voerde. Van Beuseghem heet de hedendaagse waarnemer een spiegel voor te houden. Waarom dat zo zou zijn, doet Peeters in de marge van de boekvoorstelling uit de doeken aan Knack.be.

Om heel eerlijk te zijn, uw dienaar zat niet meteen te wachten op de terugkeer van Oscar Van Beuseghem. De ouwe kloot schrijft 200 bladzijden lang belerende brieven aan zijn veel te jonge pleegkind in Afrika, aan hoofdredacteuren van Vlaamse media en veegt en passant vierkant zijn voeten aan een kankerdiagnose. En passant krijgt eigenlijk zowat de hele hedendaagse samenleving de volle laag. Dikke mensen, lesbiennes, allochtonen, sociaal assistentes: allemaal krijgen ze een veeg uit de pan van zatte nonkel Oscar. Aan schrijver Marnix Peeters de ondankbare taak om zijn geesteskind de klootzak min of meer te verdedigen.

Daar haalt u een personage boven op wiens comeback weinig mensen zullen zitten wachten. Van al uw personages …

‘(Lacht) … is dit de afschuwelijkste, wellicht. Is het de tijd waarin we leven, ik weet het niet. Ik dacht wel dat ik klaar was met hem na ‘Natte Dozen.’ Maar hij bleef terugkomen. Van zodra mijn vrouw of ik de TV of de laptop aanzetten, zodra we over straat liepen, was daar die stem weer. Alles wat ons tegemoet kwam, vroeg om Oscar. Als commentaarstem op het gesmoezel in het TV-nieuws, de lelijkheid op straat…’

Op de cover lees je dat dit boek de hedendaagse lezer een spiegel voorhoudt.

‘Vrijblijvend gescheld is het niet. Dit boek is extreem maatschappijkritisch.’

Op de toon van een verongelijkte, rechtse zak?

‘Neen, de toon van een rotverwende, zeer verwaande, onverdraagzame, betuttelende mens die wij zijn. Kijk naar de manier waarop wij mensen behandelen die hier niet geboren zijn. De pretentie waarmee we die mensen behandelen! De verwendheid van ons fin de l’empire zit helemaal in Oscar.’

Ik vraag me wel af of Oscar het meest geschikte vehikel is om pertinente dingen te zeggen over de hedendaagse mens en zijn arrogante verwendheid. Een uitgerangeerde bompa in een setting – een halfopen instelling – waarin hij amper bewegingsvrijheid heeft. Bovendien bedient Oscar zich niet van het internet, vandaag toch onmisbaar om gore bagger te spuien?

‘Da’s een keuze die je moet maken, hé. Misschien moet jij dat boek maar eens schrijven.’

Ik heb voorlopig mijn handen vol met interviews. Die Oscar doet me meer denken aan de oude mannetjes uit de Panorama-documentaires over het Vlaams blok van 25 jaar geleden, dan aan een moderne reaguurder.

‘Neen toch. De gasten in die documentaire konden amper Nederlands, hé. Oscar pakt graag uit met zijn welbespraaktheid.’

Waarom komt hij plots weer opduiken?

‘Ik was midden vorig jaar aan een ander verhaal bezig, een avonturenroman. Dat verhaal zit nog steeds in de pijplijn. Maar plots was daar in mij de zucht naar die antipathieke, sympathieke oude man. The man you love to hate. Even goed the man you hate to love.’

Die zit ergens diep in jou?

‘In jou ook, man.’

Dat zal wel .

‘Dat stukje mens waarvan we in het beste geval erin slagen het te onderdrukken, als alles goed zit.’

Maar u geeft hem de vrije teugel.

‘Daar bestaat de creativiteit voor.’

Veel gebeurt er niet in het boek. Oscar zit in die instelling en is duidelijk op weg naar het einde. Via zijn brieven komen we min of meer te weten wat er zoal gebeurt in zijn leven, maar er wordt niet veel opgelost.

‘In dit boek staan geen aanhalingstekens. Het is nooit duidelijk wat er van zijn woorden tot de buitenwereld doordringt. Laf is hij ook nog eens. Wat wij ook allemaal zijn, trouwens.’

Ik blijf het moeilijk hebben met het feit dat zo’n over-the-topfiguur als Oscar werkelijk iets over onze tijd te zeggen zou hebben.

‘Maar natuurlijk is hij over the top. Natuurlijk is hij grotesk. Iets niet-grotesks valt mij zwaar, hoor. Voor mijn part lees je het als een pittig scheldboek. Dat staat jou volledig vrij.’

Zien we Oscar nog terug?

‘Denk ik niet. Ik denkt dat hij nu echt wel sterft. Bij het herlezen van het laatste hoofdstuk werd me duidelijk dat hij nu dood moet. De fantasieën die hij in dit boek koestert over zijn pleegkind Fanta, kun je niet verwerkelijken. We zitten tegen de laatste muur met Oscar.’

Hij is constant aan het woord, in brief – en monoloogvorm. Had hij geen tegenstem kunnen gebruiken in dit boek?

‘Vind je dat?’

Urenlang naar je verzuurde nonkel zitten luisteren kun je zonder boek ook. Ze noemen dat ‘Kerstmis’. Wat moet het losmaken in de ontvankelijke lezer?

‘Het boek is wat het is. Hetzelfde als wat ik met ‘Billie Vuist’ en ‘Eddy Vangelis‘ voor ogen had: het moet een meeslepend boek zijn.’

Bent u bang om in herhaling te vallen?

‘Ik heb die vrees niet. Mijn volgende boek wordt iets helemaal anders. Maar daar kan ik nu nog niet veel over kwijt. Er zijn schrijvers van wie je met veel meer recht kunt zeggen dat alles wat ze schrijven op het voorgaande lijkt.’

Doet Oscar aan politiek?

‘Daar verlaagt hij zich niet toe. En al zeker niet tot het soort van politiek dat wij vandaag schijnen te verdienen. Het soort van dag-aan-dag-lafbekjespolitiek van mensen van wie je je toch afvraagt of ze niet genoeg hebben aan het feit dàt ze verkozen zijn. Er zwaait vandaag een ongelooflijk zwakke politieke generatie de plak. Als je, zoals ik, ver van alles gaat wonen – in de Oostkantons – valt je dat des te harder op. De wereld waar Oscar zijn fulminaties op richt, verdraag ik niet meer. Als je van de Oostkantons terugkeert richting de grote stad, gewoon al in dat moorddadige verkeer, pfff. Dat valt me zo ontzettend zwaar, het lokte een crisis bij me uit. Ik voel veel slechtheid om me heen.’

Hoeveel Marnix Peeters zit er in Oscar?

This is Marnix Peeters speaking. Of dacht je dat Oscar zich met zoiets futiels als de verkeersveiligheid bezighoudt? Maar ik merk alleszins dat ik, sinds mijn verhuizing naar de Oostkantons, gevoeliger ben geworden voor dat soort dingen. Soms vraag ik me af hoe het verder moet met mij. Ik schijn me steeds verder terug te dringen in de prachtige beslotenheid van die Oostkantons. De terugkeer naar dit gedeelte van de wereld begint me zwaar te vallen.’

Misschien moet u met die melancholieke kant ook eens iets doen in uw schrijverij, in plaats van altijd dat gaspedaal in te duwen?

‘Ach, de novelle ‘De Trapchauffeur was al veel ingetogener dan mijn andere werk, en die kreeg de kritiek dat ze te vlak was. En toch: ik vind die persoonsgebonden materie niet meeslepend genoeg. Als ik schrijf, kom ik in een soort trance, waarbij ik ’s ochtends vroeg opsta om te gaan schrijven. De mannekes beginnen te leven in mijn hoofd, en ze doen grotendeels hun goesting. Da’s ook de reden waarom Oscar weer is opgedoken. Schrijven is behoorlijk uitputtend, maar het is wel de mooiste speeltuin die je jezelf kunt wensen. In mijn journalistieke jaren kon ik dat gaspedaal niet open draaien. Misschien is het nog altijd die reactie, dat ik nu nog steeds zo vol op het gaspedaal ga. En het valt in de smaak bij een fijn publiek, lijkt me.’

U zit veel minder op uw stokpaardje dan vroeger.

‘Je wil toch vermijden dat je die ene schrijver wordt met zijn aversie tegen ‘het wereldje.’ Ook dat heeft te maken met de verwijdering richting Oostkantons. Ik volg het allemaal veel minder. En ik blijf denken: “Ga toch eens werken voor je boterham.”‘

Wie spreekt er nu: Marnix of Oscar?

‘Ikke. Ik vind het een gezond principe. De helft van mijn tijd gaat ook naar de journalistiek en het columns schrijven. Je kunt zoiets geks doen als boeken schrijven voor de kost, maar tenzij dat bijzonder goed marcheert, moet je gaan werken. Ik kan het niet laten daar weer over te beginnen. Maar de negativiteit daarvan wil ik achter me laten. Ieder doet zijn ding. Ik ben gelukkig in wat ik doe.’

Michiel Leen

Zep (9) en Kastor (11) leverden het scenario voor deze razendsnelle Benny Hill-pastiche. Regie en montage: Jess De Gruyter. Met: Cleopatra Neuckens, Marnix Peeters, Jana Wuyts

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Marnix Peeters

‘Kijk niet zo, konijntje’

Uitgeverij Prometheus

ISBN:

9789044631029

304 blz

18.95 euro

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content