Lier sluit Timmermans-Opsomerhuis

© AMVC Letterenhuis Antwerpen

Het Timmermans-Opsomerhuis gaat dicht. Lier zoekt naar nieuwe manieren om met de erfenis van zijn bekendste schrijver, wiens 125e geboortedag op 5 juli wordt gevierd, om te gaan.

Het Timmermans-Opsomerhuis in Lier sluit binnen afzienbare tijd de deuren. Het Lierse stadsbestuur dient deze zomer een restauratiedossier in en hoopt over drie à vier jaar het gebouw waarin het museum nu gehuisvest is, gerestaureerd te hebben. Later wordt op de gelijkvloerse verdieping de toeristische dienst van de stad ondergebracht. Op de bovenverdieping vindt dan een vernieuwde presentatie van Timmermans en zijn werk onderdak. Het werk van kunstenaar Isidoor Opsomer en andere tijdgenoten van Timmermans verdwijnt naar de depots. Het zal enkel nog getoond worden in tijdelijke tentoonstellingen.

‘De toeristische dienst is op dit moment gehuisvest in een veel te kleine ruimte onder het stadhuis’, zegt schepen van Toerisme en Musea Guido Van den Bogaert (CD&V). ‘We hebben ons de vraag gesteld of we de toeristische dienst in het museumgebouw konden integreren. Uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om op de bovenverdieping de aandacht op Felix Timmermans toe te spitsen. We willen daarvoor een nieuwe, meer multimediale presentatie maken. Vandaag volstaat het niet meer om een eerste druk open te leggen. De verhalen van Timmermans vormen een ideale kennismaking met de stad Lier. Meer dan ooit willen we het toerisme en het beeld van de stad koppelen aan Timmermans. Ik betreur het dat Timmermans niet meer op de leeslijsten in de scholen staat, want er is nog steeds geen betere manier om Lier te begrijpen dan via zijn boeken.’

‘Wij maken ons al een aantal jaren zorgen over de toekomst van het museum’, zegt Marc Somers, voorzitter van het Felix Timmermans Genootschap en conservator bij het AMVC Letterenhuis in Antwerpen. ‘Er circuleren al jaren geruchten over wat er met het museum te gebeuren staat. Op een bepaald moment was er zelfs sprake van dat het gebouw verkocht zou worden, maar dat lijkt nu gelukkig niet meer aan de orde.’
Dat kleine musea het moeilijk hebben, staat buiten kijf. ‘Veel hangt af van de broodheer waaronder ze vallen, want zo’n museum kost veel geld’, aldus Somers.’Het Emile Verhaerenmuseum in Sint-Amands is niet behoeftig, omdat het Antwerpse provinciebestuur er zijn schouders heeft onder gezet. Het Lijsternest, de woning van Stijn Streuvels in Ingooigem, wordt op dit moment gerestaureerd door de provincie West-Vlaanderen – en dat was nodig, want het stond op instorten. Moeilijker wordt het wanneer het om musea gaat die onder een stedelijke of gemeentelijke verantwoordelijkheid vallen. Het Ernest Claeshuis in Zichem kwam in de problemen toen Vlaams-Brabant de ondersteuning stopzette en de gemeente het beheer moest overnemen. Nu gaat het blijkbaar beter.’

De sluiting van het Timmermans-Opsomerhuis betekent ook dat de generatiegenoten van Timmermans, met schilder Isidoor Opsomer voorop, voortaan geen museum meer zullen hebben. Schrijver Walter Van den Broeck studeerde aan de normaalschool in Lier, en keert regelmatig naar de stad terug – ook naar het Timmermans-Opsomerhuis. In zijn essay ‘Op gelijke voet’ uit 2003 schreef hij over de generatie rond Timmermans als een gedroomd voorbeeld van een bloeiend cultuurleven weg van de grote stedelijke centra. ‘Het ging om een groep kunstenaars die provinciaal waren, maar niet provincialistisch. Ze wisten wat er in de wereld gebeurde, en pasten dat naadloos in de eigen traditie in’, zegt Van den Broeck. ‘Ze wilden nadrukkelijk in hun tijd staan, maar tegelijkertijd ook hun publiek bij hun werk betrekken. Ze maakten kunst voor hun directe omgeving, voor hun buren, niet alleen voor kunstpausen en specialisten. Dat zorgde in Lier, vooral in de jaren tussen de twee wereldoorlogen, voor een breed gedragen cultuurleven, waarin ook de gewone Lierenaar zichzelf herkende. Met als gevolg een cultureel Liers zelfbewustzijn, dat tot op vandaag doorwerkt.’

Dat Timmermans veruit de bekendste exponent van die generatie was, spreekt voor zich. Van den Broeck: ‘Veel meer nog dan men hier beseft, werd Timmermans internationaal tot de groten van zijn tijd gerekend. Toen in de jaren twintig in Duitsland een comité werd opgericht om de dichter Heinrich Heine te herdenken, werd Timmermans daarvoor uitgenodigd. Hij stond er naast Thomas Mann, Stefan Zweig, Alfred Döblin, John Galsworthy, Maksim Gorki en Rabindranath Tagore. Gaston Durnez citeert in zijn Timmermansbiografie ook een brief waarin Rainer Maria Rilke zijn bewondering uitspreekt voor’ Pallieter’.’

‘Maar het zou een vergissing zijn om al wat er toen in Lier gebeurde, te reduceren tot één figuur’, aldus nog Van den Broeck. ‘Het stemt mij droevig dat zoiets nu blijkbaar aan het gebeuren is. Timmermans maakte deel uit van een groep kunstenaars. Isidoor Opsomer, Renaat Veremans, Antoon Thiry, Flor Van Reeth, Lodewijck Van Boeckel… Samen hebben zij er voor gezorgd dat er een echt Lierse cultuur ontstond.Timmermans maakte echt deel uit van een groep. Dat mag Lier niet vergeten.’

Toon Horsten


Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content