Ter gelegenheid van 20 jaar Antiquariaat Demian liet René Franken 91 boekenfanaten improviseren bij verstrooide papiertjes die Franken in tweedehandsboeken ooit aantrof.
René Franken van het Antwerpse Antiquariaat Demian verzamelt al 20 jaar opmerkelijke gedrukte en beschreven papiertjes, foto’s en ander verstrooid papier die hij vond in door hem aangekochte boeken. ‘Verstrooid papier’ is een bloemlezing van speelse reacties van 91 auteurs op die verstrooide papiertjes.
Jeroen Brouwers maakte een aantekening bij een stukje vloeipapier en maakt zich druk over het verkeerde gebruik van het woordje ‘vla’ in “een romannetje van een hedendaagse Limburgse schrijfamateuze” die hij verder niet bij naam noemt. Een van haar personages durft het aan om verkeerdelijk het woordje ‘vla’ in de mond te nemen in plaats van ‘vlaai’. Een speelse Brouwers: “Is ‘vla’ iets anders dan ‘vlaai’, en is het niet beschaafd om ‘vlooi’ of ‘koei’ te zeggen, ‘vloei’ mag ook als ‘vloe’ worden aangeduid.”
Elke auteur in deze originele bloemlezing laat zich op zijn manier gaan bij het omspelen van het objet trouvé dat Franken hem voorlegde. Kees van Kooten bijvoorbeeld kreeg een briefje op zijn bord, of is het een liefdespostille: “Dag kwispelgat. Waarom laat je mijn kalligrafieken zo slingeren?” Van Kooten denkt dat Kwispelgat – met dank aan Google – een Vlaamse familienaam is en verzint er een verhaaltje bij dat eigenlijk niet ter zake doet want ‘kwispelgat’ betekent voor de goede verstaander iets helemaal anders en slaat op een naughty lady die graag ‘kwispelend’ uitpakt met haar fraaie, beweeglijke derrière. Of slaat het op het wispelturige karakter van la donna è mobile?
Sommige commentatoren gebruiken hun tekstje als statement. Kunstcriticus Marc Ruyters bijvoorbeeld wordt nostalgisch bij het zien van een reclamebon om zich te abonneren op het blad ‘Fortune’ waarbij een drukker is afgebeeld die druk doende is om de persen te bedienen: “Hoe prettig was het dat een magazine zich probeerde te verkopen om de inhoud, stijl en vormgeving, en niet om wat er allemaal achteraan hing als gadgets, incentives en andere prullaria.” Ruyters besluit: “Toen waren de printed media nog straight.”
Ook onder anderen Benno Barnard, Onno Blom, Stefan Brijs, Remco Campert, Mark Cloostermans, Henri-Floris Jespers, Helmut Lotti (in duet met Jelle van Riet), Dirk Leyman, Jeroen Olyslaegers, Didi de Paris, Joseph Pearce, Matthijs de Ridder, Erik Vlaminck en Willem van Zadelhoff schreven opmerkelijke bijdragen bij hun respectievelijke inlegpapiertjes.
Franken presenteert met ‘Verstrooid papier’ een originele hommage aan het gedrukte woord én het kwaliteitsboek waar hij met zijn antiquariaat op het Antwerpse Conscienceplein al 20 jaar lang voor op de bres staat.
Frank Hellemans
René Franken (samensteller), ‘Verstrooid papier. Wat lezers in boeken achterlaten’, Demian, Antwerpen, 192 blz., 28 euro (boek kan ook besteld worden via de site van de boekhandel)
