Het nieuwe boek van Koen De Leus: ‘Wie zullen de winnaars en verliezers zijn van de digitale revolutie?’

We zitten midden in de digitale revolutie en die zal een gigantische impact hebben op de middenklasse, schrijft Koen De Leus. Zorg dat u mee bent.

De vraag leidt soms tot verhitte discussies: zullen de robotten al ons werk overnemen? Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) zal 9 procent van de taken geautomatiseerd kunnen worden, terwijl onderzoek aan de universiteit van Oxford gewaagt van 47 procent. Op de website van BBC News kunt u het artikel Will a robot take your job? vinden, en nakijken hoe groot de kans is dat een of andere baan de volgende twee decennia wordt ingepikt door een machine. Voor een televerkoper is dat 99 procent, een caissière 97 procent en een kok 96 procent. Een sociaal werker in de gezondheidszorg, een arts of chirurg, en een leraar lager onderwijs lopen veel minder dan 1 procent kans dat ze verdrongen worden door een robot.

In zijn boek De winnaarseconomie plakt auteur Koen De Leus er geen percentage op, hij neemt een middenpositie in. Ja, er zullen jobs sneuvelen, maar niet zo massaal als sommigen denken. De Leus is hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis en schreef eerder, samen met Paul Huybrechts, het boek Naar grijsland over de vergrijzing. Nu kaart hij op een vlot lezende manier een andere problematiek aan: wie zullen de winnaars en verliezers zijn van de digitale revolutie?

De grote winnaars zijn volgens De Leus een paar bedrijven zoals Google, Amazon.com en Apple en hun managers die geld met hopen scheppen. Vandaar de titel van het boek, De winnaarseconomie. Een heel klein groepje zal maximaal profiteren van de digitale revolutie, maar de verliezers zullen met veel meer zijn. Onder hen niet alleen de laaggeschoolden die routinematige of repetitieve jobs uitvoeren, maar ook de middenklasse. Die werd al vanaf de jaren 1990 niet gespaard, toen de globalisering en de automatisering ervoor zorgden dat er hier minder industriearbeiders nodig waren. Vaak vonden ze dan werk in de dienstensector. Maar De Leus waarschuwt dat er door de robotisering en artificiële intelligentie nu ook jobs in de dienstensector zullen sneuvelen. Kijk maar naar de ontslagen in de bankensector.

De uitholling van de middenklasse zie je bij ons al langer aan de toename van zeer goed- en slechtbetaalde jobs. Die trend zal zich volgens De Leus doorzetten door de digitale revolutie, alleen nog veel sneller en feller. Dat zal leiden tot meer ongelijkheid en tot meer frustratie. Dat kan onze samenleving ontwrichten, zoals blijkt uit het succes van populistische politici.

Daarom pleit De Leus ervoor dat er alles aan wordt gedaan om in de digitale revolutie zo veel mogelijk mensen aan boord te houden. Hij roept iedereen – overheid, vakbonden, bedrijven en alle mensen – op tot actie, waarbij levenslang leren een sleutelrol speelt. Dat lijkt erg mager, maar als levenslang leren tot de uiterste consequentie wordt doorgevoerd, kan het helpen. De Leus: ‘Alles moet in het werk gesteld worden om mens en machine samen te laten werken, en niet tegen elkaar.’ Want de harde werkelijkheid die uit De winnaarseconomie spreekt, is: wie niet mee is, is gezien.