Het Beste Boek: de keuze van Knack-redacteur Ewald Pironet

Voor de verkiezing van Het Beste Boek houdt Ewald Pironet een pleidooi voor de romancyclus ‘De tandeloze tijd’ van A.F.Th. van der Heijden. ‘Mathematisch kan dat niet anders.’

Het Beste Boek: de keuze van Knack-redacteur Ewald Pironet

Knack gaat samen met Radio 1 op zoek naar Het Beste Boek. Welk Nederlandstalig boek van de voorbije 25 jaar moeten we gelezen hebben? Een literair panel stelde een suggestielijst van 100 boeken samen waaruit u mag kiezen. De winnaar wordt op 11 november bekend gemaakt.

Knack-redacteur Ewald Pironet houdt alvast een warm pleidooi voor zijn favoriete boek: de romancyclus ‘De tandeloze tijd’ van A.F.Th. van der Heijden.

Het Beste Boek: de keuze van Knack-redacteur Ewald Pironet

U denkt misschien dat er nog twijfel over bestaat, maar dat is echt niet zo: de romancyclus De tandeloze tijd van de Nederlandse schrijver A.F.Th. van der Heijden wordt opgenomen in de canon van de Nederlandstalige literatuur. Dat staat nu al vast.

Waarom?

Niet alleen omdat het zo’n breed opgezette ambitieuze literaire onderneming is – er zijn nu zeven delen verschenen (ik reken het fragment Schwantje’s Fijne Vleeschwaren en het intermezzo Weerborstels, dat in 1992 als Boekenweekgeschenk verscheen, even niet mee) en er zijn er nog drie aangekondigd.

Niet alleen omdat de romancyclus het leven van de pakweg afgelopen veertig jaar zo meeslepend beschrijft – zodat je hoopt dat de cyclus niet vlug zal stoppen.

Niet alleen omdat hij de mooiste zinnen bevat die de jongste decennia uit een tekstverwerker werden geramd, zoals het begin van Vallende ouders: ‘Catastrofes treden zelden in hun eentje op. Het liefst overvallen ze je in groepsverband’ – de rest leest u maar zelf.

Niet alleen omdat A.F.Th. van der Heijden (1951) een van de grootste Nederlandse naoorlogse schrijvers is, een meer dan waardige opvolger van ‘de grote drie’ Gerard Reve, W.F. Hermans en Harry Mulisch – hij steekt ze soms zelfs de loef af.

Nee, de romancyclus De tandeloze tijd behoort tot de canon omdat dat mathematisch gewoon zo is. Tel het aantal letters van de titels van alle reeds verschenen zeven delen op: De slag om de Blauwbrug + Vallende ouders + De Gevarendriehoek + Advocaat van de hanen + Het Hof van Barmhartigheid + Onder het plaveisel het moeras + De helleveeg = 128 tekens. Deel dat nu door het aantal lettertekens van de naam van de auteur A.F.Th. van der Heijden, namelijk 16 – ik weet je kan discussiëren of die ‘ij’ één letter is of twee letters zijn, maar spel eens bijvoorbeeld het woord ‘ijs’. Niemand zal zeggen ‘i-j-s’, maar wel ‘ij-s’ of eventueel ‘lang ij- s’. Dus is de ‘ij’ één letter, zo eenvoudig is dat. Nu opnieuw: deel 128 door 16 en welk getal bekomt u dan? 8. Voilà!

Want iedereen weet waarvoor de 8 staat: bij de oude Grieken was het al het getal van de rechtvaardigheid omdat 8 = 4 + 4 en 4 = 2 + 2 en 2 = 1 + 1. Maar 8 is ook het getal van de oneindigheid, horizontaal wordt het niet voor niets als het teken van oneindigheid gebruikt.

Tussentijdse conclusie: het is niet meer dan rechtvaardig dat De tandeloze tijd het statuut van oneindigheid krijgt en dus opgenomen wordt in de canon van de Nederlandstalige literatuur. Mathematisch kan dat niet anders.

Er is maar één die roet in het eten kan gooien en dat is A.F.Th. van der Heijden zèlf. Want in de door een vakjury samengestelde suggestielijst met honderd boeken waar u uit kan kiezen, staat hij ook nog met Het schervengericht, een dik, moeilijk boek dat nog wat stemmen kan wegkapen. Zeer opmerkelijk is dan weer dat zijn boek Tonio, een beklijvende requiemroman over het verlies van zijn zoon, niet in die suggestielijst werd opgenomen. Dat doet twijfels rijzen over de deskundigheid van die vakjury, toch? Soit, u weet dat u zich in uw keuze niet moet beperken tot de suggesties van de lijst, dus ook Tonio kan van De tandeloze tijd nog wat stemmen afsnoepen. Daarom moeten we even afspreken: we stemmen voor De tandeloze tijd. Daar is ook een onweerlegbare mathematische reden voor.

Tel het aantal lettertekens van Het schervengericht en Tonio op, 18 + 5 en u krijgt 23. Trek daar nu het aantal lettertekens van de naam van de auteur A.F.Th. van der Heijden, namelijk 16, van af. Wat krijgt u dan? 7. Dat kan toch geen toeval meer zijn! 7!

Ik weet, 7 is een wat merkwaardig getal: er zijn zeven hoofdzonden, zeven vette en zeven magere jaren, zeven dwergen, een kip broedt een ei uit in 21 dagen of 3 keer 7 dagen, enzoverder. Maar we weten allemaal dat het getal 7 vooral de voltooiing van een werkzaamheid symboliseert – denk aan de 7de dag van de schepping. Later zal dan ook blijken dat Het schervengericht en Tonio gewoon deel uitmaken van De tandeloze tijd. Wie stemt voor De tandeloze tijd, stemt voor het gehele oeuvre van A.F.Th. van der Heijden!

Daarom bestaat er echt geen twijfel over: De tandeloze tijd wordt opgenomen in de canon van de Nederlandstalige literatuur.

(Tot slot: u gelooft het nooit, maar u moet het zelf maar eens narekenen. Als u het aantal tekens van de titel De tandeloze tijd, 14, optelt bij het aantal lettertekens van de auteursnaam A.F.Th. van der Heijden, 16, krijgt u 30. Vermenigvuldig dat nu met het aantal letters van de titels van alle reeds verschenen delen van de romancyclus, met 128 dus. Dan krijgt u 3840. En hoeveel tekens telt dit stukje? Exclusief spaties en de ‘ij’ is één letter zoals u al weet… Dit stukje telt juist 3840 tekens! Dat kan toch echt geen toeval meer zijn. Dit is het ultieme bewijs: De tandeloze tijd van A.F.Th. van der Heijden wordt opgenomen in de canon van de Nederlandstalige literatuur!)

Boeksong

Het Beste Boek: de keuze van Knack-redacteur Ewald Pironet
© VRT

Elke dag maakt een Vlaamse groep een nieuwe song over een boek voor het programma ‘Het Beste Boek’ op Radio 1. Vandaag is dat Jef Neve en Jasper Maekelberg met met het lied Het gelaat van de oorlog, gebaseerd op Oorlog en Terpentijn van Stefan Hertmans.

Partner Content