György Konrád contra Orbánistan

Een rommelland met een rommelregering en een rommelpremier. Zo omschrijft de schrijver György Konrád zijn land, Hongarije, of beter, Orbánistan.

Viktor Orbán is de naam van de Hongaarse premier en leider van de regerende Fidesz-partij die door György Konrád (°1933) in een opiniestuk hard wordt aangepakt. Maar Konrád meent dat het rijk van Orbán, die van zijn twee derde meerderheid in het parlement misbruik maakt om Hongarije naar eigen willekeur te modelleren, reeds op zijn einde loopt. Konrád acht het onwaarschijnlijk dat de pluimstrijkers uit het gevolg van de premier hun zelf opgetrokken structuren nog lang kunnen stutten. Met de Hongaarse parlementsverkiezingen van 2014 voor ogen pleit Konrád nu al voor een kabinet van experts die het regeringswerk kunnen overnemen en die kunnen zorgen voor een overbrugging tussen rechts en links. Zo’n regering van experts is volgens Konrád dringend nodig omdat Orbán en zijn kliek niet alleen geen oplossing hebben voor de problemen van het land, maar zelf het probleem vormen.

In zijn analyse in de Frankfurter Allgemeine Zeitung zegt Konrád dat de hoofdrolspelers in de Hongaarse politiek provincialisten zijn die geen urbane en intellectuele kritiek verdragen. Ze komen volgens de schrijver uit dezelfde stal als de dorpspolitici die tot 1989 schatplichtig waren aan het communistische regime. Ze zijn gefrustreerd en voelen zich door elke vorm van kritiek gekrenkt. Vandaar dat ze zich door wraakgevoelens laten leiden. Vandaar dat ze ook voortdurend een beroep doen op protserige nationalistische sentimenten.

Twee derde van de volksvertegenwoordigers zijn ja-knikkers, aldus Kónrad. Ze hebben in Hongarije ‘een parlementaire dictatuur’ gecreëerd, zodat Hongarije nu een EU-lid is dat vijandig staat tegenover de Europese Unie. Ze verwarren staatssoevereiniteit met een heerschappij van willekeur. De Hongaarse neopopulistische en soms neofascistische intelligentsia klampt zich vast aan de romantiek van de nationale staat. Ze bedient zich van dit romantische pathos om elke vorm van kritiek in de kiem te smoren.

Vandaar dat ook de enige onafhankelijke radio, die door honderdduizenden Hongaren beluisterd wordt, onder allerlei voorwendsels wordt gesloten. De nieuwe grondwet, die de oude constitutie sinds begin dit jaar vervangt, betekent volgens Konrád de liquidatie van de parlementaire democratie en de introductie van een ‘constitutionele dictatuur’. De staatstelevisie heeft natuurlijk de bijna honderdduizend mensen die op 2 januari in Boedapest tegen de invoering van de nieuwe grondwet demonstreerden, zo goed als niets getoond. ‘Van een liberale democratie kan in de nieuwe partijstaat, die Hongarije geworden is, geen sprake meer zijn.’

‘Mijn vaderland lijkt stilaan op een Midden-Aziatische postsovjet- alleenheerschappij. Er zijn mensen die reeds van een Orbánistan spreken,’ aldus Konrád, die er ook op wijst dat steeds meer jonge mensen het haast bankroete land verlaten om bij voorkeur in West-Europa aan de slag te gaan.

Konrád: ‘De ondergang van twee autoritair bestuurde staten, het fascisme en het communisme, heb ik als tijdgenoot met genoegdoening beleefd. Ook het einde van de derde is voorspelbaar. Aangezien hij zich op verkeerde principes baseert, zal ook zijn ondergang idioot zijn. Deze ziekte hadden we kunnen vermijden. Maar ten minste hoop ik dat we eruit leren.’

Piet de Moor

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content