Fascistische schrijvers op verplichte schoollectuurlijst in Hongarije

Laszlo Köver, de voorzitter van het Hongaarse parlement, is niet welkom in Israël omwille van diens sympathie voor de fascistische Hongaarse auteur József Nyír?.

Köver heeft zich ontpopt als een sympathisant van de uit Zevenburgen (Transsylvanië) afkomstige Hongaarse schrijver József Nyír? (1889-1953), een notoir fascist, en is daarom niet langer welkom in Israël.

Om precies te zijn: Israël heeft zijn uitnodiging aan Laszlo Köver ingetrokken. Dat gebeurde nadat gebleken was dat de Hongaarse parlementsvoorzitter een sympathisant was van József Nyír?, een Hongaarse schrijver die tijdens het interbellum lid werd van de fascistische Pijlkruisers.

Köver, die lid is van de Hongaarse nationaal-conservatieve partij Fidesz, was door Israël uitgenodigd om deel te nemen aan een plechtigheid waarop de honderdste geboortedag van Raoul Wallenberg (° 4 augustus 1912) herdacht zou worden. Wallenberg was een Zweedse diplomaat die in 1944/45 bijna honderdduizend Hongaarse Joden uit de klauwen van de nazi’s redde.

Maar toen bleek dat Laszlo Köver in zijn hoedanigheid van Hongaars parlementsvoorzitter geparticipeerd had aan een plechtigheid waarop de fascistische Hongaarse schrijver József Nyír? werd gehuldigd, trok Reuven Rivin, de voorzitter van het Israëlische parlement, de invitatie in. In een brief die aan duidelijkheid niets te wensen overliet, liet Rivin aan de Hongaarse parlementsvoorzitter weten dat diens sympathie voor Nyír? hem ontstelde. Want de schrijver Nyír? was een man wiens partij deel uitmaakte van het Hongaarse regime dat met de nazimoordenaars samenwerkte aan het plan om het Joodse volk te vernietigen. Kövers verering voor Nyír? is onverenigbaar met een gedenkplechtigheid voor Wallenberg, aldus Rivin.’Wallenberg was immers het symbool van de strijd tegen nazi-Duitsland en zijn collaborateurs van wie u er nu een geëerd heeft,’ aldus Rivin in zijn brief aan Köver.

József Nyír? was inderdaad behalve een ‘Blut-und-Boden’-schrijver met zeer matige kwaliteiten ook een overtuigde racist. In het Hongaarse parlement vertegenwoordigde hij Zevenburgen, de Roemeense regio die tijdens de oorlog door Hongarije was ingepalmd en in 1947 weer aan Roemenië toekwam. Hij was de uitgever van het extreemrechtse blad ‘Magyar Er?’ (Hongaarse Macht). Nyír? vluchtte in 1945 voor het oprukkende Rode Leger eerst naar Wenen, vestigde zich later in München en zocht na de oprichting van de BRD zijn toevlucht in Franco’s Spanje, waar hij in 1953 overleed.

Zijn lijk werd gecremeerd en de urne werd recent van Madrid overgebracht naar Hongarije, waar premier Viktor Orbán de cultus van fascistische schrijvers van eigen bodem bevordert. Sedert enige tijd zijn de geschriften van Nyír? weer verplichte lectuur op de Hongaarse scholen. Op de lijst van het leerplan staan ook andere extreemrechtse en antisemitische schrijvers zoals Albert Wass en Dezs? Szabó. In mei 2011 werden in Boedapest twee pleinen genoemd naar Albert Wass, die zelf aan executies deelgenomen zou hebben.

Op Pinksteren wilde de Fidesz- regering van Viktor Orbán de urne met de stoffelijke resten van József Nyír? van Hongarije overbrengen naar het Zevenburgse Odorheiu Secuiesc (Székelyudvarhely in het Hongaars), de weer tot Roemenië behorende heimat van de Hongaarse ‘dichtervorst’. Maar die inofficiële staatsbegrafenis op kosten van de Hongaarse regering (in een praaltrein, begeleid door huzaren) ging niet door, omdat de Roemeense regering deze manifestatie van Hongaars nationalisme op Roemeens territorium als een ontoelaatbare inmenging in Roemeense aangelegenheden beschouwde. De Roemeense minister van Buitenlandse Zaken Andrei Marga verbood de Roemeense spoorwegen om de as van Nyír? van Hongarije naar Roemenië te transporteren. Daar is intussen ook geen gevaar meer voor, want de urne van Jozsef Nyirö blijkt nu al enige tijd spoorloos te zijn.

Vorige maand had de Joodse schrijver Elie Wiesel, Nobelprijswinnaar voor de Vrede, al een belangrijke Hongaarse onderscheiding teruggegeven. Ook Wiesel bekritiseert de Hongaarse regering van Orbán omdat ze monumenten opricht voor Miklós Horthy, die tijdens het interbellum in Hongarije regeerde en onder wiens beleid al in 1920 antisemitische wetten, vergelijkbaar met de latere racistische Nürnbergwetten, werden gedecreteerd.

Piet de Moor