De kwestie Hilsenrath, vervolg

In een persmededeling die ons gisteren werd gemaild, reageert Ken Kubota, de zaakvoerder van Edgar Hilsenrath, op de ‘valse berichtgeving’ over de schrijver van ‘De nazi en de kapper’. Hij beschuldigt Volker Dittrich, de uitgever van het becommentarieerde verzamelde werk van Hilsenrath, van diefstal.

In zijn brief beweert Ken Kubota, de 35-jarige zaakvoerder van de 86-jarige Hilsenrath, dat Volker Dittrich, die tot eind vorig jaar de Hilsenraths uitgever was, de rechten van de schrijver heeft geschonden. Kubota zegt dat uitgever Dittrich zich schuldig gemaakt heeft aan diefstal in het nadeel van de schrijver. Dittrich zou valse afrekeningen hebben gemaakt en over auteursrechten met buitenlandse uitgevers hebben onderhandeld zonder Hilsenrath daarin te kennen. Bovendien zou Dittrich nog altijd poststukken aan het adres van Hilsenrath achterhouden.

De ruzie tussen uitgever Volker Dittrich en de zaakvoerder van Edgar Hilsenrath gaat dus zoals verwacht over geld. Het klopt dat zaakvoerder Kubota tegen Dittrich juridische stappen heeft ondernomen. Maar het is niet zo dat Kubota de zaak gewonnen heeft, zoals hij in zijn brief beweert. Voor de rechtbank kwam het wel tot een vergelijk, waarbij Dittrich de rechten op het werk van Hilsenrath weer aan de schrijver afstond.

Zaakvoerder Kubota ligt overigens niet alleen overhoop met uitgever Dittrich, maar ook met Helmut Braun, die voor Dittrich de becommentarieerde uitgave van Hilsenraths werk in tien delen heeft verzorgd. Braun, die overigens ook de uitgever en de beheerder van de nalatenschap van de dichteres Rose Ausländer is, wordt er door Kubota eveneens van beschuldigd honoraria aan Hilsenrath achtergehouden te hebben. Verder beschuldigt Kubota zowel het magazine ‘Der Spiegel’ als de gereputeerde radiozender ‘Deutschlandfunk’ partij te kiezen tegen Hilsenraths omgeving en voor uitgeverij Dittrich.

Het is een onverkwikkelijke affaire. Het vermoeden rijst dat de Edgar Hilsenrath, het getalenteerdste buitenbeen van de Duitse letteren, in zijn oude dagen de speelbal is van intriges die de schrijver zelf niet meer kan doorzien.

Het is immers opvallend dat zaakvoerder Kubota plots de verspreiding obstrueert van Volker Dittrichs boek ‘Zwei Seiten der Erinnerung – Die Brüder Edgar und Manfred Hilsenrath’. In dat boek, dat in april 2012, dus na de verbreking van het uitgeverscontract tussen Hilsenrath en Dittrich verscheen, schetst Volker Dittrich een genegen portret van Edgar en zijn broer Manfred. Eigenlijk is het een confrontatie van twee werelden: Dittrich confronteert het fictioneel verwerkte verleden van de schrijver Edgar Hilsenrath met de gedetailleerde herinneringen van zijn jongere broer Manfred, een wetenschapper die sedert 1950 in de VS woont. Het gaat vooral om oorlogsherinneringen. Beide Joodse broers brachten een groot deel van hun jeugd door in het getto van Moghilev-Podolsk, het fictieve Prokow in Edgar Hilsenrahts magistrale roman ‘Nacht’.

Zoals we eerder al schreven, heeft zaakvoerder Kubota ervoor gezorgd dat het boek van Dittrich met het dubbelportret van Edgar en Manfred vanaf volgende week niet meer mag circuleren. Het boek mag niet meer aangeboden worden in de boekhandel. Het motief voor de obstructie is flauw en gezocht: volgens Kubota heeft Dittrich voor zijn boek twee brieven van Edgar Hilsenrath uit 1945 en de foto op de cover zonder toelating van de schrijver gebruikt. Die beschuldiging verbaast de uitgever, want deze documenten waren in 2005 in een grote tentoonstelling over de schrijver in de Berlijnse Academie voor Kunsten te zien, wat geen enkel probleem opleverde.

Ondergetekende was op 4 april jongstleden aanwezig op de presentatie van Volker Dittrichs boek in de Jüdische Gemeinde in Berlijn. Daaruit bleek nog maar eens welke inspanningen Dittrich zich heeft getroost om van ‘Zwei Seiten der Erinnerung’ een parel te maken. De uitgever reisde op eigen kosten naar Californië om er een marathongesprek met Manfred Hilsenrath te houden. In zijn herinneringsboek werkt Dittrich ook met fragmenten uit het werk van Edgar, waardoor we uit eerste hand een uniek beeld krijgen van leven en werk van deze uitzonderlijk begaafde schrijver.

Met geen woord rept zaakvoerder Kubota, die in een flat boven Edgar Hilsenrath woont en die een goede vriend is van Edgar Hilsenraths nieuwe vrouw Marlene, over de klacht van Edgars broer Manfred dat hij al jaren niets meer van zijn broer heeft gehoord. Manfred klaagde deze week in ‘Der Spiegel’ dat zijn broer Edgar door zijn omgeving kennelijk van de buitenwereld wordt geïsoleerd. In zijn boek vermeldt Volker Dittrich dat Edgars zoon een gelijkaardige klacht heeft geuit.

Piet de Moor

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content